تحلیل خطر

تجزیه و تحلیل خطر[1] مبتنی بر تعیین خطر است که نتیجه ای از ارتباط بین مخاطره[2] و آسیب پذیری[3] عناصر تحت تاثیر می باشد. هدف از تجزیه تحلیل خطر استفاده از این ارتباط برا ی تخمین و بررسی نتایج و اثرات ممکن ،تاثیرات و نتایج حواداث شدید طبیعی بر گروههای جمعیتی و پایه های زندگی آنها است.

این موضوع تمام سطوح زندگی اجتماعی – اقتصادی و محیطی افراد را تحت تاثیر قرا رمی دهد.تحلیل مخاطرات و آسیب پذیری بخش هایی از آتالیز خطر هستند و از فعالیت های جدائی ناپذیر می باشند-آنالیز آسیب پذیری بدون آنایز مخاطرات[4] ممکن نیست و برعکس.

وقتی زندگی بالقوه مردم با حوادث طبیعی تاثیر می پذیرد و آنها به آن موضوع اسیب پذیرند ؛آن حادثه شدید طبیعی یک مخاطره در نظر گرفته می شود و ریسک آنالیز پتانسیل از دست رفتن را جستجو می کند

مفهوم آنالیز خطر

علاوه بر طبیعت به عنوان علت بلایا،توجه رو به افزایش در پرداختن به نقش جامعه در تجزیه و تحلیل وجود دارد.حالت تولید و زندگی و مدل توسعه از دلایل ممکن است و یکپارچه سازی نتایج این آنالیز در استراتژی های مختلف محافظت مهم است .

در بیشتر نقاط جهان بلایا بیش از یک عملکرد خدا یا طبیعت در نظر گرفته نمی شوند.این به آن معنی است که اسیب پذیری به عنوان فهم رو به افزایش نتیجه ای از روند های اقتصادی و توسعه اجتماعی است که نیاز به مستند شدن داشته و بر اساس آنالیز های جامع کاهش می یابد.ریسک انالیز ابزار پایه ای بر ای مدیریت ریسک است و پایه ای بار برنامه ریزی و اجرا ی معیارهای کاهش خطرات تامین می کند.

شکل 9:مفهوم آنالیز خطر

 

آنالیز مخاطرات

آنالیز مخاطرات به جستجو،تعیین و مستند ساری مخاطرات طبیعی مانند(خشکسالی،سیل،لغزش زمین،زلزله،و..)و زنجیره عوامل و تاثیرات آن ؛می پردازد. در آنالیز مخاطرات ،بلایای طبیعی مانند(خشکسالی،سیل،لغزش زمین،زلزله،و..) زنجیره دلایل و تاثیرات تعیین شده ،تجزیه و تحلیل می شود و مستند می گردد. دانش در مورد انواع مخاطرات در آنالیز و بررسی ضروری است .منابع بر حسب موقعیت تعییین می شود. ممکن است آنالیز ساده با اطلاعات ورودی متوسط کافی بوده یا به جستجوی جامع و بررسی ها ی استادانه برای مستند سازی مخاطرات نیاز باشد.

برای اینکه قادر به برآورد و ارزیابی درجه خطر و ویژگی ها و مقیاس از دست دادن های احتمالی از حوادث شدید طبیعی باشیم ضروری است که نه تنها احتمال وقوع رخداد را تعیین کنیم بلکه می باید در مورد توان و طول مدت حادثه نیز آگاه باشیم .ولی قبل ازمطالعه دقیق ضروری است فاصله جمعیت و زیر ساخت های زندگی آنها که احتمال تاثیر از بلایا را دارد تعیین شود .به عنوان مثال چطور آنها به حوادث حساسند و چطور به مخاطرات آسیب پذیر می شوند.

اگر جمعیت های آسیب پذیر و یا عناصری در محل خطروجود ندارد ، هیچ تجزیه وتحلیلی لازم نیست . در این مورد رویداد شدید طبیعی یک خطر تلقی نمی شود. این اولین گام در تحلیل آسیب پذیری هستند، وبه آنها قبل از هر گونه تجزیه و تحلیل خطر مفصل مورد نیاز است. تجزیه و تحلیل خطر یک دنباله خطی از مراحل تحلیلی مربوط به خطر نیست: تجزیه تحلیل خطر به طور ثابت با مراحلی در تحلیل آسیب پذیری قطع می شود ، و توسط حلقه های یادگیری و نتایج تولید شده توسط این تحلیل تکمیل می شود. شکل شماره 10 این موضوع را نشان می دهد.

شکل : بررسی تاثیرات به عنوان هدف ریسک آنالیز

مهم ترین وظایف و مراحل در تجزیه و تحلیل مخاطرات عبارتند از:

1) گام اول برای شناسایی انواع مخاطرات تجزیه و تحلیل خطر است . راه های بسیاری برای طبقه بندی انواع مخاطرات وجود دارد به عنوان مثال حوادث طبیعی اعم از مخاطرات مربوط به اتمسفر، زمین لرزه، مخاطرات زمین شناختی،آتشفشان، بیولوژیکی و هیدرولوژیکی یا به طور ناگهانی رخ می دهد و یا به تدریج، در عین حال دیگر مخاطرات مانند حرکت زمین در زیر گروهی تحت عنوان تحت عنوان "خطرات ژئومورفولوژی" خلاصه می شود. این دستورالعمل ها، استفاده از طبقه بندی در جدول زیر نشان داده شده است.

 

انواع اصلی خطر(جدول صفحه24)

1. A. با علل و منشاء هواشناسی

الف) سیل توسط باران سیل آسا و طوفان های گرمسیری ایجاد می شود

ب) طوفان و باران سیل آسا> آسیب های ناشی از طوفان، به عنوان مثال آسیب های ناشی از توفان های استوایی طوفان و گردباد، طوفان و جزر و مد در دهانه رود

ج) خشکسالی ها به خصوص اگر باعث تخریب گسترده محصول وقحطی و آتش سوزی جنگل /بوته زار ها شوند ؛ پتانسیل آسیب بالا یی دارند

د) تگرگ و یخبندان، اگر آنها به نابودی گسترده محصول منجر شوند. رعد و برق

ه) حرکت توده (به عنوان مثال لغزش به عنوان نتیجه ای از بارش سنگین و شدید) که در اثر موارد دیگر ایجاد می شود 1) جاری شدن سیل در مناطق کوهستانی 2) بارش باران های سنگین و شدید 3) تغییر دوره رودخانه

و) فرسایش، تخریب خاک ناشی از آب و باد

ز) آتش سوزی جنگل ها

1. B. علل زمین شناسی

ح) زلزله و پیامدهای ثانویه مانند سونامی، امواج جزر و مدی و حرکت های توده

ت) آتشفشان و پیامدهای ثانویه مانند گدازه و جریان گل و لای

ی) حرکت توده ناشی از حرکات تکتونیک در مقیاس بزرگ، تشکیل و تغییر آهسته کوه که در نتیجه موجب تغییرات در زوایای شیب ها شده و می تواند چرکات توده را پدید آورد

1. C. سایر موارد

ک) همه گیری ها ، بیماری های حیوانات و گیاهان و آفات

بسته به نوع خطر شناسایی شده ، ممکن است فرآیند ادامه یابد که این بر اساس تصمیم گیری جداگانه برای هر نوع از مخاطرات یا گروهی از انواع مخاطرات است .

به عنوان مثال، زلزله برای تجزیه و تحلیل ، نیاز به ابزار و تخصص های متفاوتی نسبت   رانش زمین و یا سیل دارد .روش شناسی تحلیلی باید برای انواع خطرات و اطلاعات در دسترس سازگار باشد

3) شناسایی و تعیین خصوصیات مکان های مستعد به خطرات .

4) شناسایی و تعیین احتمالات وقوع در مقیاس ترتیبی (بالا - متوسط - کم).

5) برآورد و یا محاسبه مقیاس (قدرت، بزرگی ) از این رویداد خطرناک، در مقیاس ترتیبی.

6) شناسایی عوامل مؤثر بر مخاطرات، به عنوان مثال تغییرات آب و هوایی، تخریب محیط زیست و تخریب منابع، امکانات عمده زیربنایی مانند سدها و غیره

در مورد خطرات هواشناسی ارتباط نزدیکی بین آب و هوا و سیل وجود دارد. آب و هوا میزان بارش را تعیین م یکند و آن هم به نوبه خود میزان رواناب آب را تعیین می کند. سیل توسط ویژگی های خاص این حوضه و نیز عوامل آب و هوایی منطقه ای تعیین می شود. اگر این عوامل آب و هوایی و پوشش گیاهی که روی رفتار روان آب ها تاثیر دارد تغییرکند بر وضعیت وقوع سیل تاثیر خواهد داشت.

تجزیه و تحلیل مخاطرات به توصیف و ارزیابی احتمال وقوع یک رویداد شدید طبیعی در یک محل خاص، در یک زمان خاص، و با یک شدت و طول مدت خاص ، برای جمعیت های آسیب پذیر سایر مبانی آسیب پذیر می پردازد. ودرجه ای که جمعیت، حیوانات، سازه و کالا ها در خطر خواهند بود را توصیف و ارزیابی می کند.

تجزیه و تحلیل آسیب پذیری وظرفیت حفاظت از خود

تجزیه و تحلیل آسیب پذیری به مطالعه توانایی یک سیستم (یا عنصر) به مقاومت ، اجتناب ،خنثی سازی و یا جذب اثرات حوادث طبیعی خطرناک اطلاق می شود.قبل از شروع به تجزیه و تحلیل آسیب پذیری

گروه جمعیت و پایگاه های آنان برا ی زندگی، حوادث طبیعی شدید و مکان هایی تهدید باید شناسایی ومطالع شوند. مانند مخاطره، اگر هیچ عنصر آسیب پذیر وجود دارد،هیچ خطری نیز وجود نخواهد داشت . و از این رو نیازی به   تجزیه و تحلیل مخاطره وآسیب پذیری وجود ندارد. آسیب پذیری یک گروه از مردم یا منطقه به طرزجدانشدنی ای به فرایند های در حال توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ،تحول شکل کشاورزی و زیست محیطی مرتبط است. آسیب پذیری ها توسط توسعه اجتماعی یا توسعه معیوب .ایجاد می شوند ، آنها منعکس کننده کسری، کمبود و یا اختلال در توسعه اجتماعی است.

آسیب پذیری با آسیب بالقوه ناشی از یک رخداد طبیعی ارزیابی شده است. این بیانگر درجه ای از آسیب بالقوه یا صدمه به یک عنصر تهدیدشده از نیروی خاص ناشی از رویداد طبیعی است.آسیب می تواند به جمعیت (زندگی، سلامت، تندرستی)، دارایی ها (ساخته دست بشر-م ) (ساختمان، زیرساخت) و یا دارایی های طبیعی (جنگل ها، جنگل، زمین های کشاورزی)وارد شود.

مهم ترین وظایف و مراحل در تحلیل آسیب پذیری عبارتند از:

1) شناسایی افراد و یا عناصربه طور بالقوه آسیب پذیر (به عنوان مثال تولید محصولات کشاورزی، ساختمان ها، سلامت، زمین های کشاورزی و آب). به این منظور اطلاعات پایه از جمعیت (سن، تراکم، جنس، ساختار قومی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی)، محل(ساختمان ها، تأسیسات مهم مانند مدارس، بیمارستان ها، مراکز اورژانس، محیط زیست، اقتصاد،سازه، تاریخ)،قابلیت خود حفاظتی از نظر ظرفیت آمادگی در برابر بلایا - قابلیت واکنش اضطراری، آموزش، برنامه پیشگیری،سیستم هشدار اولیه )جمع آوری می شود.

2) شناسایی و تحلیل عوامل موثر برو یا در نتیجه آسیب پذیری = عوامل آسیب پذیری برای هر نوع مخاطره. آنالیز درک خطر و عوامل تعیین کننده آن (به عنوان مثال آموزش و پرورش، دسترسی به اطلاعات، فقر) و بررسی عوامل آسیب پذیری و ارتباط و وابستگی آنها.

• عوامل آسیب پذیری فیزیکی: محل، نوع ساخت و ساز فنی و کیفیت شهرک ها و ساختمان ها، رشد جمعیت و چگالی.
• عوامل اجتماعی: آموزش و پرورش، قابلیت اطمینان حقوقی، حقوق بشر، مشارکت جامعه مدنی، سازمان ها و موسسات اجتماعی ، چارچوب قانونی، قوانین، سیاست، فساد، جنبه های جنسیتی، اقلیت ها، جمعیت وابسته (سالمند، جوان، بیمار)، سیستم های دانش سنتی، ساختارهای قدرت، دسترسی به اطلاعات و شبکه های اجتماعی.
• عوامل اقتصادی: وضعیت اقتصادی، فقر، ناامنی غذایی، عدم تنوع کشاورزی و فعالیت های اقتصادی (کشت یک نوع محصول در کشاورزی)، عدم دسترسی به زیرساخت های اساسی (آب، انرژی، بهداشت، حمل و نقل)، عدم ذخایر و تامین مالی.
• عوامل محیطی: خاک های زراعی،آب قابل استفاده ، پوشش گیاهی، تنوع زیستی، زمین تحت جنگل (قطع درختان جنگل،تخریب زمین)، ثبات اکوسیستم

3) توسعه و شناسایی شاخص شناسایی آسیب پذیری و برآورد درجه

آسیب پذیری (کیفیت و محل ساختمان ها و زیرساخت های اساسی، آموزش و پرورش، دسترسی به اطلاعات، تنوع کشاورزی و بذر، زیرساخت های پیشگیرانه و غیره).

4) تجزیه و تحلیل قابلیت حفاظت از خود: شناسایی شاخص ها برای نشان دادن و یا اندازه گیری ظرفیت برای آمادگی (حفاظتی و زیرساخت های پیشگیرانه،

سیستم های هشدار دهنده و سیستم های پیش بینی، و غیره). در اینجا،

استراتژی ها و اقدامات شناسایی تعیین شده و و مورد در سطوح مختلف (خانواده، روستا، جامعه، منطقه، استان، کشور) مورد بررسی قرارمی گیرند .این شاخص ها

اطلاعاتی در مورد وجود یا درجه ی توان استراتژیهای تطبیقی ؛ارائه می دهد:

• پایش وسیستم های هشدار اولیه
• پیش بینی سنتی وسیستم های هشدار اولیه
• برنامه ها برای کاهش بلایا
• برنامه ها و بودجه برای حفاظت از بلایت
• سیاست های بیمه ای
• استانداردهای ساخت و ساز
• جمعیتی که آگاهی خوبی داشته و سازمان یافته است (عوامل اجتماعی) نسبت به جمعیتی که سازماندهی ضعیفی دارد ؛نسبت به حوادث شدید کمتر آسیب پذیر است

. • عوامل سیاسی که یک جامعه را آسیب پذیر تر می کنند شامل عدم حفاظت از بلایا ، فساد، عدم وجود مشارکت مدنی جامعه در تصمیم گیری (آمایش سرزمینی ) است.

• نمونه هایی از عوامل محیطی که در افزایش آسیب پذیری نقش دارند شامل قطع درختان و چرای بیش از حد در دامنه های شیب دار و یا نابود کردن آب در حوضه های آبریز مناطق است.
• نگهداری زیرساخت های اساسی
• سازه های پیشگیرانه، زیرساخت های حفاظتی
• برنامه ریزی استفاده از زمین، آمایش سرزمینی ،منطقه بندی
• سازماندهی و ارتباطات (کمیته های اضطراری)
• ثبات اسکان ،ساختارهای اجتماعی
• دانش محلی (از خطرات)

5) برآورد خطر پذیرفته شده (سطح خطر) و از این رو خطر باقی مانده. اقدامات پیشگیرانه به گرفته شده به منظور کاهش خطر یک جامعه وخطر پذیرفته شده با توجه به فرهنگ .

تجزیه و تحلیل خطر به عنوان ترکیبی از دو مرحله تحلیلی

خطر در اینجا به عنوان ارزش مورد انتظار در از دست دادن زندگی یا آسیب به اشیاء، زیرساخت و محیط زیست ؛ درک می شود. تعیین خطر بلایا به عنوان نتیجه ای از تجزیه و تحلیل ریسک ، تحلیلی مبتنی برمستند سازی و ارزیابی خطر است که با ارزش گذاری آسیب پذیری جمعیت یا منطقه مخاطره دنبال می شود.

در تعیین خطر کلی، تمام عناصر در معرض خطر (به عنوان مثال جمعیت، اموال، زیرساخت ها، فعالیت های اقتصادی و ...) در محاسبه آسیب پذیری خاص آنها در نظر گرفته می شوند.

تجزیه و تحلیل خطر شامل برآورد خسارت، فقذان و عواقب ناشی از یک یا چند سناریوی بلایا است . این تلاشها برای برآورد احتمال و بزرگی خسارت و از دست دادن ها ی نا شی از حوادث شدید طبیعی است .نتایج آن به طور مرسوم درنقشه های خطر که به صورت دستی یا با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی تهیه می شوند؛نمایش داده می شود.

جدول صفحه 26

نمونه هایی ازعوامل آسیب پذیری عوامل اقتصادی که گروه های فقیر جامعه را مجبوربه اسکان در محل های پر تهدید می کنند(دامنه های شیب دار،مناطق سیل)، عمدتا بر روی حاشیه شهر های بزرگ .دیگر محل های پر تهدید نزدیک به آتشفشان به دلیل خاک حاصل خیز. علاوه بر این محل زندگی به عنوان یک عامل خطر، فقر و فقدان تنوع درآمد ازعوامل آسیب پذیری هستند .

 

تحلیل خطر به عنوان ترکیبی از دو مرحله ی تحلیلی

خطر در اینجا به عنوان ارزش مورد انتظار از دست دادن زندگی انسان و یا آسیب به اشیا، زیرساخت ها و محیط زیست شناخته می شود.تعیین خطر بلایا به عنوان محصول تحلیل خطر بر مستند سازی و ارزیابی مخاطره، و پس از آن ارزشیابی از آسیب پذیری یک جمعیت یا یک منطقه در برابر آن مخاطره بنا شده است. در تعیین خطر کلی، تمام عناصر در معرض خطر (به عنوان مثال جامعه، اموال، زیرساخت ها، فعالیت های اقتصادی و غیره)با محاسبه ی آسیب پذیری خاص خود احصا می شوند.تحلیل خطر شامل برآورد آسیب ها، خسارات و عواقب ناشی از یک یا چند سناریوی بلاست.این شیوه تلاش دارد به برآورد احتمال و شدت آسیب ها و خسارات ناشی از حوادث طبیعی شدید بپردازد.نتایج آن به طور مرسوم در نقشه های خطری که به صورت دستی یا با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه شده اند نمایش داده می شود. همان طور که در ابتدای این بخش نشان داده شد، دو مرحله ی تحلیلی دارای روش های اجرایی جداگانه ای نیستند، اما در مقایسه با مراحل تعاملی.در نهایت ما محصولات شرح داده شده در بخش بعدی – شامل نقشه های خطر، سناریوها، پیش بینی ها، جدول های ارزیابی خطر، و غیره – را به دست می آوریم.

هدف و محصولات تحلیل خطر

تحلیل خطر شامل تحلیل مخاطره و تحلیل آسیب پذیری، همراه با تحلیل قابلیت های محفاظت از خود می باشد.این نیز به دانش مشروح از اقدامات امدادرسانی فوریتی قبلی حاصل می شود.تحلیل خطر، یک فرآیند ایستا و یک باری نیست، بلکه یک فرایند پویا است که به طور مداوم در حال اعمال تغییرات آسیب پذیری، مخاطرات و خطرات می باشد.

هدف تحلیل خطر

• برای تعیین مخاطرات محتمل مشارکتی و آسیب پذیری گروه های جمعیتی به حوادث طبیعی، برای تحلیل این موارد و به منظور برآورد و ارزیابی احتمال وقوع و آسیب احتمالی و بالقوه ی ناشی از چنین رویدادهای طبیعی؛ جهت شناسایی و مطالعه ی نقاط ضعف احتمالی و شکاف های موجود در راهبرد های محفاظتی و سازگار کننده
• به منظور تدوین توصیه های واقع بینانه برای اقدامات انجام شده جهت غلبه بر نقاط ضعف و کاهش خطرات شناسایی و ارزیابی شده ی بلایا ، و به منظور هم راستایی این توصیه ها با شرایط افراد متأثر از بلایا. بسیار مهم است که در اینجا به شناسایی و بهبود ظرفیت های موجود و همچنین راهبرد های محفاظتی پرداخته شود.
• برای اطمینان بخشی و افزایش امکان، تأثیر و سودمندی اقدامات محفاظتی با کار حاصل از تحلیل خطر به منظور:
  الف) تعادل منافع مختلف،
  ب)در نظر گرفتن معقول و منطقی بودن اقدامات

ج) امکان پذیر کردن توافقات اجتماعی در مورد راهبرد ها و اقدامات لازم برای کاهش خطرات بلایا.

• برای مشارکت در دستیابی به توصیه های "کنفرانس جهانی کاهش بلایای طبیعی" (یوکوهاما، 1994) و تحقق اهداف "دستور کار 21"

در مورد اخیر (دستور کار 21)، بخش های زیر به طور خاص مورد توجه قرار گرفته اند:بخش 7 "ترویج توسعه مسکن پایدار انسانی" ، برنامه ی منطقه ی F ، بخش 13، "مدیریت اکوسیستم های ضعیف: توسعه ی پایدار کوه ها "، برنامه ی مناطق A و B ؛ بخش 17 "حفاظت از اقیانوسها، همه ی انواع دریاها ..." برنامه ی مناطق A و G

همچنین از تحلیل خطر انتظار می رود در موارد زیر مشارکت کند:

• دیگر برنامه ریزی ها، و به ویژه برنامه ریزی مکانی و برنامه ی نحوه ی استفاده از زمین.این کار محاسبه ی خطرات ناشی از مخاطرات طبیعی حین استفاده از زمین و سایر فعالیت های دارای تاثیر بر مکان، از جمله توسعه و برنامه های منطقه بندی جوامع (آمایش سرزمین)، آژانس ها و مؤسسات تخصصی که با استفاده از اطلاعات حاصل از تحلیل خطر شکل می گیرند و آن هایی که درکاهش خطر بلایا مشارکت دارند.
• برنامه ریزی برای امداد رسانی های اضطراری، با ممکن سازی ایجاد شرایط لازم برای بازسازی و اقدامات توسعه ای
• تلاش در جهت بهبود فرآیند هماهنگی و ارتباط بین اجزای مختلف DEA باTC
• تلاش برای ادغام DRM در زمینه های مختلف توسعه

محصولات مورد انتظار تحلیل خطر

• در زمینه ی تحلیل خطر، فن آوری های بسیار پیشرفته برای سنجش از راه دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS) در سال های اخیر منجر به توسعه و بهبود تجهیزات و روش های متعدد نقشه برداری از مخاطرات و تحلیل جنبه های فیزیکی آسیب پذیری شده است.در مقابل، ادغام متغیرهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در مدل های GIS، نقشه های خطر و تحلیل خطر به طور کلی هنوز به صورت یک چالش باقی مانده است.
  محصولاتی که اغلب در تحلیل خطر ایجاد می شوند شامل نقشه های مخاطرات و آنچه به اصطلاح نقشه های خطر نامیده می شود می باشد. نویسندگان و مناطق مختلف نام های مختلفی را برای نقشه های مخاطرات یا خطر استفاده می کنند. آن ها همچنین به سطوح مختلفی از دقت و صحت داده ها دسترسی دارند، و لذا می توان آن ها را به سه دسته تقسیم کرد :
• نقشه های مخاطرات: این ها نقشه هایی هستند که اطلاعات کیفی و کمی در مورد مخاطرات طبیعی ارائه می دهند مثلا با ارائه ی خطر مورد انتظار و یا حداکثر سطح ممکن خطر یا حادثه، به عنوان مثال، دامنه های شیبدار در معرض خطر زمین لغزش
• نقشه های خطر منطقه ای: این نقشه ها اطلاعات احتمال وقوع (در مورد زمین لرزه، شامل استانداردهای ساختمانی مورد نیاز برای کاهش بلایا) . آنها به طور کلی نتیجه و یا محصول یک تحلیل خطرمی باشند .
• نقشه های خطر: نقشه هایی منطقه ای هستند که همچنین شامل اطلاعات کمّی در مورد خطر و اثرات آن بر مردم، اموال، محیط زیست و غیره می باشد. به طور معمول، آنها را جزو جنبه های فیزیکی و نه جنبه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آسیب پذیری به حساب می آورند.
  محصولات دیگر : اطلاعات از روش ها و تکنیک های مختلف تحلیلی (به عنوان مثال "تحلیل های امرار معاش"، FEMA ) و مدل های شبیه سازی شده (به عنوان مثال NAXOS ، SWAT ، USLE ) ارائه شده در متن و نمودارها به دست می آیند. به طور کلی، این اطلاعات برای تحلیل خطر و یا آسیب پذیری و یا هر دواختصاص داده می شوند. منابع روش ها و مدل های ذکر شده، به پیوست این دستورالعمل موجود است که از پروژه های بخش مدیریت خطر بلایا در همکاری های توسعه " استفاده شده است.
• ارزیابی جدول ها و ماتریس ارزیابی خطر

عناصرمورد نیاز در انجام تجزیه وتحلیل خطر

 

معیارهایی برای تعیین روش وابزاردراستفاده ازتجزیه وتحلیل خطر

در انجام تجزیه وتحلیل خطر و تعیین روشها وت کنیک هایی که در این مورد استفاده قرار گیرد، با شرایط خاصی باید روبرو شده و معیارهای زیر باید درنظرگرفته شود.

قبل از انجام ریسک آنالیز، باید به سوالات زیرپاسخ داده شود

-آیا تعهد سیاسی بهDRM وجوددارد؟ آیااقدامات پیشگیرانه سیاسی صورت گرفته؟و یا اقدامات کمکهای اضطراری برای تصویر سازی سازمانی و نهادی و فعالیتهای سیاسی انجام شده است؟

- آیا تامین مالی برای اجرای اقدامات به دست آمده ازتجزیه وتحلیل خطر وجود دارد.

- آیا یک ارزیابی هزینه-منفعت مثبت اجتماعی را نشان میدهد؟و یا RA گرانتر از امکان آسیب از یک رویدادطبیعی است؟

• آیا نقطه شروع اقدامات کمکهای اضطراری، که به دنبال اقدامات (DEA،TC) هستند مشخص است؟
• آیا پایه ای سازمانی و قانونی برایDRMRA وجوددارد؟ آیا استراتژی پیشرفته ای برای کاهش فقرکه هنگام محاسبه خطرات اتخاذ می شود وجوددارد؟
• آیا انگیزه مردم را تحت تاثیر قرار داده و علاقه مند درکمک به خود کرده است؟
• وجود تعهدسیاسی بهDRMفعال پیشنیاز مطلق است. که مثل مسئولیت سازمانی تعریف شده برای کاهش بلایای طبیعی و واکنش فاجعه مهم است. چارچوب سیاسی باید اجازه فرآیندهای مشاوره دموکراتیک و همکاری بین و با نهادهای دیگررا فراهم کند .
• باید یک فرصت واقعی که نتایج حاصل از RAمیتواند اجرا شود و کاربردی شود وجود داشته باشد، یعنی باید منابع دردسترس وجود داشته و یا قادر به بسیج منابع باشد. باید از نتایج به عنوان مثال در برنامه ریزی فضایی و استفاده از زمین استفاده شود.
• مقبولیت فرهنگی از نوآوریهای (به عنوان مثال روشها و تکنیک) باید هنگام محاسبه منافع پایداری پروژه در نظرگرفته شود. علاوه براین،ارتقاءخودسازمانهای آسیب دیده مردمی ودرنظرگرفتن دانش سنتی ومحلی ازاصول مهم پایداری هستند.
• علاوه براین مشکلات درحال حاضربه عبورازکمکهای اضطراری بهTCطبیعی اشاره شده است،اغلب یک مشکل بیشتردراین واقعیت وجودداردکه تجربه نشان میدهدکه ابزارکمکهای اضطراری مورداستفاده (محموله کمکهای،کمکهای غذایی) اغلب مانع "مالکیت" وابتکارشخصی درمیان کسانی که تحت تاثیرقرا گرفته اند می شود بااینحال،هردوی این عناصراساسیTC هستند،که دردرجه اول باتجزیه وتحلیل وبرنامه ریزی مشترک برای مقابله بااین مشکل،یک استراتژی دوگانه بایددرطول کمکهای اضطراری که ترکیبی ازسهم کمک باارتقاء "مالکیت" وابتکارشخصی رابایددنبال کرد.
• تجربه درDCنشان داده است که آن آسانتربرای رسیدن به اجماع بین تکنسینها،سیاستمداران ومردم محلی است که بابسیاری ازاقدامات حفاظتی قابل مشاهده درگیرهستند (که اغلب گران هستندوانجام نمی شوندهمیشه برای کاهش خطرات) که اقدامات کمترقابل مشاهده وجذاب امااحتمالاموثرترهستند. یک نمونه ازاین اقدامات بی اثرکشیدن دیوارمحافظ دربرابرلغزش زمین درجاییکه مدیریت کافی آب درمناطق دورافتاده صورت نگرفته .این یک سوال است نه تنهاازمنافع مختلف بلکه ازبرداشتهای مختلف ازخطرات. بدست آوردن راه حلهای بهینه پس ازتوافق باتمام شرکت کنندگان،اقداماتی مانندمدیریت اطلاعات شفاف و روشن وبحث درموردمنافع مختلف وروشن شدن نقشهای مختلف مهم ومفیداست.
• تجزیه وتحلیل ریسک رامیتوان درسطوح مختلف ودرزمینه های مختلف به کاربرد.درهنگام رویکرد تصمیم گیری،لازم است اول بررسی کردویاروشن کردکه آیاهدف کاهش خطربلایادرسطح محلی،منطقه ای ویاملی است،وثانیا آیابرای یک جامعه تولید شده (پیاده سازی) ویابرای آژانسهای فنی (تحقیق،تجزیه وتحلیل)،موسسه مالی (تجزیه وتحلیل هزینه-سود،سودآوری) ویاشرکت بیمه (تعرفه) درنظرگرفته شده است.نظرات دردستورالعمل موجوددرسطح محلی برای تقویت ساختارهای محلی،تمرکزروی اجرایی شدن دارد.
• حتی باوجود متخصصان وبرنامه ریزان باتجربه،هنوزهم تمایل آشکاری به تاکیدبیش ازحدروی ورودی هابرای جمع آوری دادههاوتجزیه وتحلیل انها می باشد ،تخلیه در زمان خیلی کم ومنابع برای ارزیابی دادههاوتدوین برنامه ریزی مبتنی براظهارات،وبه ویژه برای مواردی که خودبابازیگران در صحنه موافق اند وپیاده سازی پس ازآن. اغلب،مقادیرعظیمی ازدادههای جمع آوری می شوندکه نمی تواند بعدا یا پس از جمع اوری با جزئیات خیلی زیاد مورداستفاده قرار گیرند و نمی تواندبرای برنامه ریزی برای استخراج هرگونه اظهارات مستقیم مورداستفاده قرار گیرند. براین اساس مهم است که اهداف به وضوح تعریف شود وتوافق برای تجزیه وتحلیل خطرواطلاعات موردنیازاست.

براساس تجزیه وتحلیل این پرسشهاومعیارها،روش وابزاری برای تجزیه وتحلیل خطربایدشناسایی واصلاح ویاتوسعه یابد.ازآنجاکه اطلاعات دردسترس بسیاربه طورگسترده ای از نظرمقداروکیفیت درکشورهای مختلف ومکانهای پروژه متفاوت است ،روشها همیشه باید منطبق شود.

روش مشارکتی:

TC آلمانی دارای تجربه ی گسترده ومتنوع باروش مشارکتی واستفاده ازابزارمشارکتی

برای تجزیه وتحلیل وبرنامه ریزی است.

این ابزارمشارکتی عمدتابراساس روش RRA13 / PRA14 ونوع پیشرفته ترازاین روشهااست.RRAیک رویکردجامعه شناختی درDCدرآغاز 80sاست که درآن یک تیم چندرشته ای استفاده می کندروش غیر استاندارد ساده جمع اوری می کند دانش مردم محلی رابه سرعت جمع آوری کرده وتجزیه وتحلیل می کند واطلاعات درموردزندگی روستایی ومنابع روستایی که درارتباط بانوع عمل توسعه یافته است را ارزیابی می کند. روشPRAیکسری ازسوال است که به سر عت اطلاعات محلی،نیازهای وپتانسیل های موجود را ارزیابی می کند .

PRA نقش فعال دربرتجزیه وتحلیل مشکلات وبرنامه ریزی برای کسانی که تحت تاثیرقرار گرفته اند از طریق بازی نقش وتسهیلات دارد .امروز،تاکیدبراین روشهای مشارکتی است درحالیکه "سریع" کمترمهم است PRA به عنوان یک مفهوم بینالمللی است که دراینجابه مفهوم"ارزیابی مشارکتی"،باتاکیدمنتقل از "تجزیه وتحلیل" روستایی" به برنامه ریزی وحل مسئله فعال ،هردودریک زمینه روستایی وجاهای دیگر.

اساس ومبنای اهمیت افزایش ابزاروتفکرمشارکتی است که مجموعه ای ازتن دربسیاری ازپروژه ها،مرسوم است (ازبالابه پایین)که اذعان می شود روشهای برنامه ریزی که تولیدکرده اند موفقیت کمی،باوجودهزینه های بالا داشته اند.رویکردمشارکتی منعقد شده به هدف بالابردن برنامه ریزی شایستگی،استقلال سازمانی و ظرفیت گروه ویکپارچه سازی گروه کنارگذاشته وبه حاشیه رانده شده است .یکی ازجنبه های اصلی استفاده ازبرنامه ریزی مشارکتی روش یادگیری متقابل دربخشی ازکسانی که درگیر می باشنداست.

درکشورهای درحال توسعه،ساختارعمومی ضعیف برای حفاظت ازفاجعه به این معنی است که مردم به ویژه وابسته به خودمراقبتی و کمک به خود می باشنداین حالت موجب افزایش چالش بین دولت،سازمان حفاظت ازبحران باسازمان های کمک کننده خصوصی وفعالیتهای کمک به خودشهروندان میشود . میزان حفاظت درمقابل بحران واقدامات پیشگیری – که درحال حاضردرتمام این کشور ها دیده می شود - عمدتادرسطح جامعه ازدفاترمدیران دوردست و خارج از مرزاداره میشود.

بدیهی است که تجزیه وتحلیل خطربدون مشارکت گروههای هدف آسیب دیده وباهمکاری نهادهای مسئول وتصمیم گیران سیاسی صورت می گیرد بنا بر این دردستورالعمل جدیدمفهوم اساسی "مشارکت درتجزیه وتحلیل خطر "مورداستفاده قرارگرفته است(P-RA).

تجزیه وتحلیل خطرمشارکتی که دراینجابه عنوان یک روش فنی اجتماعی است که در بر گیرنده ارزشهای فرهنگی اجتماعی،برداشت ذهنی وحساسیت بوده کمک میکندتادانش وپتانسیلهای موجودتکامل یافته وایجادظرفیت وکمک به خود راترویج میکند. هرجاکه امکان داردومصلحت است ،آن به روش کارکردن مشارکتی واستفادهازابزارمشارکتی،وترویج دسترسی به اطلاعات ودانش برای جمعیت تحت تاثیررا در اولویت قرارمیدهد.

این یک فرایندمذاکره بین شرکا،که به طورفعال شامل کسانی که درراه حل مشکل وبحران موثرند است که شیوه های کارگروهی است. این ازتوسعه اساس اجتماعی ونهادی برای مدیریت موفق ریسک فاجعه حمایت می کند .

درشکل 12 عناصرانجامRA،اساس ساختارنشان داده شده است:

شکل 12: تجزیه وتحلیل ازخطربااقداماتDRM

آمادگی برای فاجعه	پیشگیری ازفاجعه وکاهش	تجزیه وتحلیل آسیب پذیری		تجزیه وتحلیل خطر
برنامه های اضطراری سیستمهای هشداردهنده برنامه های تخلیه	برنامه ریزی اقدامات فیزیکی پیشگیرانه اقدامات ظرفیت سازی، ایجادنهادها ، ترتیب آنها	تجزیه وتحلیل ازحفاظت ازخود قابلیت های توسعه استراتژی هاواقدامات در سطوح مختلف: •خانواده •روستا •جامعه	شناسایی عناصرو مردم درخطر آسیب پذیری بالقوه عوامل وتجزیه وتحلیل علل: •فیزیکی •اقتصادی •اجتماعی •زیست محیطی ارزیابی ممکن آسیب / ازدست دادن	جغرافیایی تجزیه وتحلیل: •محل •وسعت تجزیه وتحلیل زمانی: •فرکانس •مدت زمان •احتمال وقوع بعدی تجزیه وتحلیل: •مقیاس •شدت

 

روش های تحلیل آسیب پذیری از طیف وسیعی از منظرهای پژوهشی آمده است. چندین روش در رابطه با گروه های آسیب پذیر، تا حدودی از استراتژی های کاهش فقر الهام گرفته شده است، در حالیکه سایر روش ها بر اساس تحلیل وضعیت واقعی زندگی در روستا و سطح خانوار می باشد.(برای مثال،DFIDدپارتمان بریتانیا برای توسعه بین الملل) و"رویکرد معیشت پایدار" آن(SLA).مارو(1999) یک رویکرد مبتنی بر جامعه برای تحلیل آسیب پذیری اجتماع توصیف می کند."رویکرد معیشت پایدار" SLA، که اغلب برای تحلیل آسیب پذیری سطح خانوار استفاده می شود، به جزء در فهرست2 توضیح داده شده است، در بخش "مدیریت ریسک بلایا"(GIS) در دسترس است. یک ویژگی معمول همه رویکردها این است که آسیب پذیری وابسته به نوع مخاطره و تغییر در طول یک دوره از روز را متفاوت فرض می کند.

7.2)تحلیل خطر و آسیب پذیر، با استفاده از مثال جاری شدن سیل

بعد از تعریف سیل به عنوان یک مخاطره مرتبط و فیزیکال مستقیم از نقطه نظر مردم محلی،سئوالات زیر برای ادامه و عمق بخشیدن به تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. برای شناسایی مخاطره فیزیکال مستقیم و نتیجه گیری، تحلیل با استفاده از زنجیره یا شبکه تاثیر مفید بوده است.

مخاطره فیزیکال مستقیم یک مخاطره در زنجیره تاثیر است که گروه جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد. در مثال حاضر، این سیل غیر از باران های سیل آساست. اگر منطقه پروژه کار تمام حوضچه آبریز را تحت پوشش قرار می دهد، لازم است که مخاطره فیزیکال مستقیم برای جمعیت بالادست و پایین دست تشخیص داده شود. برای اولی، مشکل جاری شدن سیل نیست، بلکه رانش زمین و فرسایش خاک ناشی از باران های سیل آسا مشکل است. همچنین تحلیل زنجیره تاثیر در تعریف دلایل و تاثیر آن بر مبنای مخاطره فیزیکال مستقیم مرتبط زندگی مفید است. زنجیره تاثیر می تواند برای هر منطقه مرتبط پایه ای برای زندگی رسم و تحلیل شود، اگر تظاهرات مخاطرات ممکن مورد نیاز است. این مقاله شامل مناطق پایه زندگی به شرح ذیل است: زیر ساخت های عمومی(انرژی/برق، آب/ فاضلاب، جاده ها/ پل ها، ارتباطات)، شهرک ها و ساختمان هاو بسته به چارچوب-کشاورزی/شیلات و صنایع دستی، تجارت و صنعت و بهداشت است. بخش سیاسی و اجتماعی و بخش محیط زیست هم بخشی از این محسوب می شود، اگرچه در این مقاله به آن ها کمتر توجه شده است.

شکل13-زنجیره تاثیر برای شناسایی مخاطره فیزیکال مستقیم و دلایل و تاثیرات آن

پرسش های کلیدی

بخش های زیر مراحل تحلیل ریسک را با استفاده از سئوالات کلیدی توضیح و بررسی می کنند.این سئوالات برای ارائه ابزار استفاده می شود، و در برخی موارد استفاده از آن به کمک مثال های زیر نشان داده شده است. اختصاراتی که به کار می رود عبارتند از : تحلیل مخاطره(HA)، تحلیل آسیب پذیری(VA)، و تحلیل ریسک(RA). HA1به مرحله 1 در تحلیل مخاطره اطلاق می شود، VA1به معنی تحلیل آسیب پذیری مرحله1، و الی آخر.

HA1) کدام موقعیت یا منطقه با سیل تهدید می شود؟

(تحلیل فضایی)

برای شناسایی مناطقی که بالقوه متاثر می شوند(برای مثال، موقعیت های تهدید)، سوابق و مستندات تحلیل می شود، در جایی که در دسترس باشد.این مستندات با تحلیل تصاویر فضایی و ماهواره ای و نظرسنجی در میان جمعیت تحت تاثیر، تکمیل می شود.در مورد مناطقی که بطور گسترده متاثر از سیل اند(مانند موزامبیک)، مناطق مستعد مخاطره با استفاده از تصاویر فضایی و ماهواره ای مستندسازی شده اند(لندست TM).داده های جمع آوری شده بصورت دستی یا بااستفاده از GIS روی نقشه های توپوگرافیک به مقیاس 1:20000تا 1:100000و یا بزرگتر وارد می شود.

شکل14-نقشه موقعیت های تهدید

مناطقی که بالقوه تحت تهدید اند کجا هستند؟

این نقشه موقعیت هایی که در تحلیل بالقوه در خطر پایه برای آینده اند، متوجه ویژگی های مناطق تهدید و محیط زیست آنها، و عواملی که در بروز مخاطره تاثیرگذارند(نیروی) جاری شدن سیل(عوامل مخاطره) را نشان می دهد. دانستن جزئیات و تحلیل فاکتورهای مخاطره که انواع مخاطره را تحت تاثیر قرار می دهند"سیل" ( درصد، زمینی که در حال حاضر استفاده می شود، ظرفیت جذب خاک، نوع خاک و پوشش زمین، شیب،شکل و حوضچه آبریز آن) و احتمال وقوع سیل که انتظار می رود، همرا با روندها و رویه ها. هنگاهی که مقیاس های مختلف شناسایی شد، نقشه محل شبیه شکل زیر خواهد بود:

شکل15-مثال نقشه موقعیت خطر با مقیاس های مختلف

بسته به نوع مخاطره، شدت کم یا زیاد، تصاویر ماهواره ای و هوایی به عنوان منبع داده همراه با GIS به عنوان ابزار تحلیلی به کار می رود.تصاویر ماهواره ای اغلب برای تحلیل نقطه سیل XS، نقطهPAN، لندست TM، و رادار مورد استفاده قرار میگیرند.تصاویر هوایی برای سالهای مختلف مورد نیاز است، بخصوص اگر تعیین فراوانی جاری شدن سیل مد نظر باشد عمدتا در مقیاس 10:15000تا1:30(برای جاری شدن سیل در مقیاس کوچک)، و احتمالا با ناسا و/ یا عکسهای لنداسکیپ بررسی می شود.

برای تحلیل مشارکتی با جمعیت روستا، تصاویر هوایی مناسب است،چراکه ساده تر از نقشه ها تفسیر می شوند، بزرگنمایی که از اشیاء فراهم می کند درجه بالایی از شناخت و دقت و نیاز به توانایی و تجربه کمتری دارد.عکس های هوایی به خصوص در تحلیل مشارکتی ارتباط علت و تاثیر مفید اند. اگر انواع خاصی از خاک، ویژگی های پوشش گیاهی یا حوادث طبیعی گذشته(رانش زمین، سیل، فرسایش)در تصاویر هوایی شناسایی شود، این نقشه سیستماتیک ممکن مناطق مخاطره خیز را تشکیل می دهد(نقشه خطر).

تفسیر یک نقشه هوایی معنی ارتباطلا مفید برای مکان شناسی مخاطرات طبیعی مختلف که بطور مشترک با جمعیت روستا تفسیر شده است، و بازیابی تاریخ بلایای گذشته با تعیین میزان آسیب ناشی از مخاطره است.در مقایسه با نقشه های مخاطره که توسط تحلیل گران رسم می شود، جالب است. تفاوت ها جایی روشن می شود که درصد جمعیت محلی(در معرض خطر) از واقعیت جدا می شود.

شناسایی مخاطرات و عناصر آسیب پذیر باهم در جمعیت محلی

در پروژه "کاهش بلایا و امنیت مواد غذایی در سان پدرو، بولیوی" اساس زندگی آسیب پذیر در برابر فرسایش، رانش زمین، خشکسالی، تگرگ به طور مشترک شناسایی و با جمعیت محلی با استفاده از تصاویر هوایی بزرگ شده، تحلیل شده است.در این فرآیند، تصویر هوایی بزرگ شده با فیلم شفاف و عناصر آسیب پذیر و مخاطرات که روی فیلم با ماژیک رسم شده است پوشیده شده است.کمک دیگر، تحلیل تصاویری است که توسط ساکنان روستا از مخاطرات و عناصر آسیب پذیر رسم شده است که در تخته های چوب پنبه قرار داده شده است.

استفاده از کمک های فنی در تحلیل فضایی و نقشه برداری از نتایج تحلیل بستگی زمینه و سایز منطقه در خطر و آسیب های مورد انتظار دارد.فناوری های پیچیده همیشه لازم نیست. در سناریوهای مخاطرات نسبتا ساده با آسیب های پیش بینی شده کم، تحلیل فضایی می تواند با استفاده از نقشه ها و رسم هایی که توسط ساکنان محلی صورت گرفته و در تخته های چوب پنبه ای نصب شده، یا از روی بازنمایی های لند اسکیپ ها انجام شود.

شرح مفصل استفاده از سنجش از راه دور و GIS در تحلیل ریسک در ضمیمه شماره یک این دستورالعمل ارائه شده است.

VA1) آیا جمعیت آسیب پذیر و مبنای زندگی وجود دارد؟ چه کسانی تحت تاثیر و تهدید قرار میگیرند؟مبناهای مهم زندگی کدامند؟ چه چیزی تولید میشود؟ چه چیزی در شکل زندگی جمعیت محلی تاثیردارد؟

برای شناسایی عناصر(برای مثال مردم و پایگاه های زندگی شان) در معرض سیل، نقشه ها و پلان های ماهواره ای(درصورت وجود) تحلیل می شود و/یا تصاویر ماهواره ای و هوایی از طریق نظرسنجی و یا با استفاده از کارگاه های مشارکتی با جمعیت در تهدید، تحلیل و بررسی می شود. همانطور که بالا شرح داده شد، تصاویر ارزش خود را به عنوان پایه ای برای شناسایی عناصر تهدید کننده ثابت کرده اند. بطور کلی دانش محلی اطلاعات کافی در مورد جمعیت آسیب پذیر فراهم می کند.

برای این تحلیل عناصر و فعالیت هایی که اساس زندگی افراد را تشکیل می دهد مهم است- کشاورزی، معاملات، صنایع، و یا صنعت ساخت و استخراج از معادن؟ بازارها و جاده ها و پل ها چه نقشی در بازارها و ارتباطات ایفا می کنند؟ تامین آب آشامیدنی و سیستم فاضلاب چه نقشی ایفا می کند؟ داده های جمع آوری شده به صورت دستی یا از طریق GIS در نقشه های توپوگرافی به مقیاس 1:20,000 تا1:100,000.وارد می شود. به عنوان مثال شکل16، عناصر زیر به عنوان آسیب پذیری در برابر سیل و فرسایش شناسایی شده است: کشت سیب زمینی، جاده ها، ساختمان ها، باغ سبزیجات.

شکل16-نقشه برداری موقعیت مخاطرات و عناصر آسیب پذیر

HA1) مقیاس و تکرارپذیری؟ کی و چگونه سیل های آینده مورد انتظار است؟ فصل؟ چرخه؟ تکرارپذیری؟با چه شدت و دوره ای(مقیاس و نیرو)؟آسیب گذشته؟(تحلیل زمانی و ابعاد)

در اینجا به دنبال پاسخ این پرسش ها هستیم چقدر افزایش ارتفاع آب موقعیت تهدید محسوب می شود؟ اغلب کی و چگونه سیل جاری می شود؟چه عناصری سیل و مقیاس و فرکانس آنرا تحت تاثیر قرار می دهند؟

مقیاس جاری شدن سیل ترکیبی از شدت و دوره زمانی است، جایی که شدت با سرعت و مقدار آب اندازه گیری می شود.مقیاس سیل(نیرو) از حوادث گذشته بدست می آید(برای مثال منطقه آب گرفته شده در چند کیلومتری است؟ حجم در متر؟ عمق آب در متر؟ و از تحلیل عناصر مخاطره(برای مثال بارش مورد انتظار) یا مدل های محاسبه پیش بینی، مدل سازی و شبیه سازی بدست می آید.

شناسایی و تحلیل عناصر مخاطره برای تعیین مقیاس(نیرو، بزرگی) چه عناصری بر جاری شدن سیل اثر میگذارند؟ برای برآورد مقیاس لازم است عناصر بررسی شود(عوامل مخاطره، ویژگی های محلی) که بر رویدادهای شدید مخاطرات طبیعی اثر میگذارند.

در مورد سیل عبارتند از:

....عوامل مخاطره:

1)بارش(مکانی و زمانی)

2)شکل و اندازه حوضه آبریز(از جمله دامنه)

3)نوع خاک

4)پوشش زمین(از جمله استفاده از زمین)

بارش عنصری است که بر جاری شدن سیل اثر میگذارد که تحت تاثیر انسان نیست. سهم آن در جاری شدن سیل بستگی به توزیع مکانی، زمانی و حجم کل بارش دارد. در بسیاری از مناطق جهان که متاثر از سیل می باشند، پدیده ENSO عنصر مهمی است که روی کم و زیاد شدن بارش باران و جاری شدن سیل، بسته به منطقه تاثیر میگذارد.

در میان ویژگی های حوضه آبریز رودخانه، شیب و طول شیب همراه با شکل و اندازه حوضه آبریز، نقش مهمی در جاری شدن سیل ایفا می کند. هرچه شیب طولانی تر و تندتر باشد، سرعت روان آب بیشتر خواهد بود، و باران زمان کمی برای نفوذ در خاک دارد. همچنین نرخ نشت آب به خاک بستگی به ویژگی های نفوذ و ظرفیت ذخیره سازی خاک(نوع خاک) دارد. در نهایت، سرعت و حجم رواناب سطح آب نه تنها به سه عامل ذکر شده، بلکه به نوع و وسعت پوشش گیاهی زمین نیز بستگی دارد.

شکل17-تغییرات در بارش

پوشش گیاهی شامل: گیاهان، باقیمانده برداشت، ساختار زمین شناسی یا احتمالا ساختمان ها می شود.

برای شناسایی مقیاس جاری شدن سیل، شاخص هایی که می توانند برای ارزیابی کمیت مخاطره استفاده شوندلازم است.در تحلیل بارش به عنوان یکی از عناصر مخاطره، توزیع مکانی و زمانی و حجم کل در واحد زمان باید محاسبه و تعیین شود.

فاکتورهای مخاطره	شاخص های مخاطره
بارش	توزیع مکانی و زمانی بارش حجم بارش
حوضه آبریز آب	شیب زمین شکل و اندازه حوضه آبریز
نوع خاک	ویژگی خاک ظرفیت ذخیره سازی خاک
پوشش گیاهی	نوع پوشش گیاهی درصد سهم پوشش گیاهی

این تاحدودی امکان را برای بازسازی احتمال وقوع فراهم می کند، حتی جایی که داده های تاریخی وجود ندارد(به عنوان مثال از طریق تحلیل داده های بارش).

به غیر از مطالعات جاری شدن سیل، همان فاکتورهای مخاطره در انواع مخاطره فرسایش، رانش زمین و تگرگ مهم هستند. ممکن است عوامل اضافی، برای مثال در رانش زمین عوامل زمین شناسی مهم است.

در تخمین مخاطره سیل و خشکسالی، بررسی نقش تغییرات آب و هوای جهانی در مکان هایی که تحت تاثیر قرار میگیرند لازم است.

ارائه فاکتور بارش آب و توزیع زمانی آن(تمرکز جمعیت به کشاورزی) و تعیین بودجه آب برای یک منطقه، " تعادل آب" نمودار 16(شکل25) که در صفحه 43 زیر سئوالات کلیدی آمده، می تواند برای تجسم دوره های مازاد آب و کمبود آب استفاده شود.

مطالعه فاکتورهای مخاطره و اثرات آن بر مقیاس جاری شدن سیل، همچنین تاثیر جمعیت محلی باید در نظر گرفته شود

درمطالعه عوامل مخاطره وتاثیرآنهابرشدت سیل تاثیرات جامعه محلی نیزبایستی اندازه گیری شود .این حقیقت دارد که فاکتورپوشش زمین که برنحوه کاربری زمین وکاربردکشاورزی آن تاثیرمیگذارد نوع خاک وشیب زمین میتواندتوسط انسانها تحت تاثیرقراربگیرد.دربسیاری ازمناطق این بستگی به فعالیتهای کشاورزی دارد .درمجموع آسیب پذیری مناطق وجوامع دربرابرحوادث شدیدطبیعی مانندسیل ، طوفان ولغزش زمین بوضوح باتخریب وازهم ریختگی منابع طبیعی(فرسایش ، چرای بیش ازحد ، حذف تنوع زیستی ..) افزایش میابد دراین مقاله فاکتورهای خطروآسیب پذیری اغلب باهم نشان داده شده است . موقعیت مکانی مشخصا یک فاکتورخطراست واین یکی ازهمان مواردی است که آسیب پذیری وخطرباهم هستند

درآنالیز مشارکتی تاثیرعوامل خطروآسیب پذیری برشدت سیل وخسارات ناشی ازآن نمودارتاثیرحاصله مفیداست

برای براوردشدتهای متفاوت سیل یا شبیه سازی آن باکمک مدل های توپوگرافیک دیجیتال وجوداطلاعات دقیق وتحلیل فاکتورهای مخاطره ضروری است.شکل 15و21 نشاندهنده نحوه نمایش شدتهای مختلف سیل درنقشه است. هرالگوی شدت وقدرت بایک احتمال وقوع مرتبط است که نشاندهنده تواتروقوع آن است.

کی وچگونه؟ برآورداحتمال وقوع:

دربرآورداحتمال وقوع مهمترین منبع اطلاعاتی مستندات ومدارک موجود(اسناد ، نقشه ها وووو) درباره وقوع حوادث است. اینها حوادث وبلایای طبیعی هستندکه قبلااتفاق افتاده است اطلاعات تاریخی اغلب برای نتیجه گیری ومدل سازی حوادث آینده بکارمیروند.برای اندازه گیری وبررسی احتمال وقوع سیل بایک شدت مشخص اطلاعات مربوط به تعداد وشدت سیلهای قبلی موردنیازاست.بخش عمده ای ازاین کارتحلیل اطلاعات مربوط به بارندگی است.

دراین مقاله بارها ازدوره وقوع یافاصله زمانی وقوع بین حوادث طبیعی بمنظورنشا ن دادن متوسط زمانی بین حوادث یادشده است این زمان ارزش آماری مهمی درتعیین احتمال وقوع حوادث طبیعی دارد.

تحلیل مخاطره وبرآورداحتمال وقوع آن به معنی پیش بینی حوادث طبیعی است.مادراینجابین پیش بینی کوتاه مدت (بین چنددقیقه تاچندین روز) ، میان مدت وطولانی مدت تفاوت قایل میشویم .بویژه برای پیش بینی کوتاه مدت مطالعه سیستمهای سنتی جمعیت منطقه مانندشاخصهای حیاتی براساس مشاهداتی که اغلب به چندقرن قبل برمیگرددمهم است. پیش بینی میان مدت وطولانی مدت اغلب براساس اسنادومدارک تاریخی است

آنالیزمفصل ودقیق مخاطره معمولاتوسط موسسات علمی وفنی باتخصص هایی مانندزمین شناسی ، آب وهواشناسی وغیره انجام میشود .طیف نتایج ناشی ازآنالیزدقیق تا برآوردعمومی ازمطالعات فنی مفصل تانقشه های مخاطره ساده میباشد.این نقشه های ساده شامل بخشهایی است که مناطق مشابه ومناطق به ان دسته بندیهای مختلف مخاطراتی رانشان میدهد.برای سیل نقاط موردتهدید(دوره بازگشت 50 ، 100 و500ساله)نشان داده میشود وبرای لغزش زمین ، آتشفشان وزلزله نقشه ها نه تنها مناطق درمعرض خطررانشان میدهد بلکه میزان احتمالی آسیب پذیری رابه صورت زیاد ، متوسط وکم نیز نشان میدهد.این نقشه هابرای برنامه ریزی فاصله ای واقدامات پیشگیرانه ضروری است.

براساس نیازنقشه های مخاطره درمقیاسهای از1:2000تا1:50000تولیدمیشود.

چگونه ارزیابی مخاطرات تصویرسازی میشود؟

نقشه های مخاطره وجداول ارزیابی وسیله های مهمی برای نمایش نتایج تحلیل مخاطره است.منظورازارزیابی مخاطره ارزیابی احتمال وقوع است که میتواندبامقیاسی بین صفر ویک ، یک وصد یاطیفهای دیگری باشد.عدد صفریعنی اینکه بسیارغیرمحتمل است که یک مخاطره طبیعی مانندزلزله باشدت مشخص دریک مکان خاص اتفاق بیفتد ، عددیک یعنی یقینااتفاق می افتد احتمال وقوع بصورت مقیاس نشان داده میشودمثلا براساس سه مقیاس متفاوت برای سیل برای هرکدام احتمال وقوع جداگانه تعیین میشود.

درصفحات بعدتعدادی جدول ونموداربرای توضیح طیف وسیعی ازارزیابیهای مخاطرات فعلی آورده شده است.

ارزیابی سیل رامیتوان به صورت زیرنشان داد:

M = شدت ، قدرت ، بزرگی

I = اندازه شدت(1 ، 2 یا3 )

P =احتمال وقوع

Mi مشخص کننده احتمال وقوع ونشاندهنده شدت سیل بااندازه های مشابه است(قدرت ، بزرگی)

اگرنتیجه تحلیل بسیارمحتمل باشد(p=high=3) بدین معنی است که سیل در10سال آینده اتفاق خواهدافتاد که میتواندبه صورت سالیانه به اینصورت بیان شود :10 درصداحتمال وقوع سیل درسال وجود دارد.دراین نمونه دوره بازگشت 10سال است.اگردوره بازگشت 100سال باشدبدین معنی است که احتمال وقوع سیل 1%درسال استواحتمال وقوع آن در10سال آینده کم است.

احتمال وقوع سیل بامقیاس (بزرگی) m1 – m2 – m3

براساس تجارب سیل شدتهای متفاوتی بادوره های بازگشت متفاوت داردوچون ماسه مقیاس متفاوت رافرض کرده ایم احتمال وقوع سیل برای هرکدام ازاین مقیاسها بصورت زیرنشان داده میشود

براساس نیازنقشه مخاطره بامقیاسهای 1:2000 تا1:50000تولیدمیشوند

منابع اطلاعات :

براساس روش بکاررفته منابع متفاوتی برای اطلاعات لازم است. برای برآورد دقیق برای هرروش ازاطلاعات زیادی موردنیازاست برای انجام تحلیل برای سه الگوی بالا(زمانی : کی ؟ چه موقع ، ابعادی :مقیاس؟ ، فضائی : کجا؟ )اطلاعات اساسی زیرموردنیازاست: مکان همراه با اسامی ومختصات ، شدت وزمان سیلهای قبلی ، ارزیابیهای کمیتی خسارات ، مرگ ومیر، مجروحین ، خسارت دیدگان ، تخریب یاخسارت ساختمانها،خسارت وارده به جاده ها،پلها،کشاورزی وغیره ، طول جاده های خسارت دیده یاتخریب شده ، لوله های نفت وگاز،مسیرهای آب وبرق ، منطقه بلازده ، ارزیابی کیفی خسارات ، ازهم پاشیدگی های اجتماعی ، فروپاشی شبکه ارتباطات ، خسارات فرهنگی (مدارس وغیره)تخریب خدمات آب وبرق وسلامت ، مناطق ایزوله.

منابع وزمان:

فرایتد تحلیل مخاطره میتواندبین یک تا12 ماه براساس اندازه جوامع ، منطقه پروژه ، طبیعت وپیچیدگی مخاطره متفاوت باشد.هرچندنقشه هااغلب برای مراحل بعدی(مانندتحلیل آسیب پذیری) وبااهداف دیگری بکارمیروند. زمان موردنیازبستگی داردبه اینکه آیا نقشه ها به فرم دیژیتال وجوددارد.ومیتواندمورداستفاده قراربگیردیانیازبرای هربروزرسانی نیازبه ترسیم دستی دارد.

شدت واحتمال وقوع رامیتوان بااستفاده ازمدل سازی وشبیه سازی محاسبه وپیش بینی کردبدلیل پیچیدگی سیستمهای فیزیکی ، مدل سازی امکان پذیرتراست.بدلیل پیچیدگی سیستمهای طبیعی مدلسازی وبازسازی دقیق امکان پذیرنیست.

سیل چه تاثیراتی براجزای آسیب پذیردارد؟

منظورازآسیب پذیری درجه خسارت یازیان احتمالی به المانهای درمعرض خطرتوسط یک حادثه طبیعی باشدت مشخص است .دراین نمونه حادثه طبیعی سیل است که بصورت مخاطره فیزیکی مستقیم درسطح محلی درک میشود. اغلب درک ازحوادث براساس وسعت جمعیت متاثرازبلا ، میزان فقر، درآمدودارائیها ، شرایط اجتماعی وغیره متفاوت است.سازمانهای ملی حمایتی بلایا درک کشوری متفاوتی نسبت به سازمانهای منطقه ای یاسطح سازمانی دارندواین درک باآنچه مردم منطقه بطورمستقیممتاثرازحادثه میشوند متفاوت است. اغلب حادثه طبیعی بخشی اززندگی معمولی برای مردم محلی است که به آن عادت داشته وآن را کارخدا میدانند . یک مرحله مهم درتحلیل آسیب پذیری بدست آوردن درک های متفاوت وعوامل موثربرآن است.

مدل ها و شبیه سازها

استفاده از مدل و شبیه ساز ها در ارزیابی مخاطره

شبیه سازی سناریوهای آسیب در فعالیت های مربوط به کاهش بلایا در حال با اهمیت شمرده شدن است. ایجاد سیستم GIS این امکان را فراهم اورد تا داده ها زیاد و متفاوت در چارچوب ژئوگرافیکی قابل دستیابی شوند.این امکان فراهم می شود تا مدل های مختلفی ایجاد شوند و در ابتدا برای حفاظت در برابر سیل بود. نمونه ای شناخته شده این مدل ها مدل NAXOS , SWAT (پیش بینی سیل)و مدل USLE (برای فرسایش) هستند.این مدل ها امکان محاسبه مقیاس و احتمال آسیب در اثر رویدادهای طبیعی ماند فرسایش و رسوب و سیل را فراهم می اورند.زمانی که از مدل ها برای سیل و رسوب استفاده می کنیم   تغییر شکل رویدادهای اولیه( مانند باران های سیل آسا) در جریان آب توسط مدل های هواشناسی استخراج می شود که سطح مخاطره را به ما می دهد. چنین مدل های شبیه سازی می توانند احتمال و مقدار اسیب را شناسایی کنند.داده های مورد نیاز از طریق مطالعه، بررسی و اندازه گیری و با کمک ماهواره ها و تصاویر هوایی استجراج می شوند. توضیحات بیشتر در خصوص این مدل هل و GIS در ضمیمه این دستورالعمل اورده شده است.

فاکتورهای آسیب پذیری وشاخصهای تعیین آسیب پذیری:

سئوالات دراینجا ، چه مقدارآب بداخل خانه ها نفوذخواهدکرد ؟ وچه مقدارخسارت ایجادخواهدشد؟ باچه شدتی ازسیل زیرساختهاآسیب خواهنددید؟ چه مقدارزمین به زیرسیلاب خواهدرفت وچه مقدارزمینهای کشاورزی وزراعتی ازدست خواهدرفت ؟؟سیل چه نتایجی برکشاورزی خواهدداشت؟برسلامت ؟ برسازمانها وموسسات ؟ برافرادی که درفقرزندگی میکنند؟

براساس منطق نمایش تاثیر، محدوده باحاشیه خاکستری اجزای فیزیکی رانشان میدهد(آسیب پذیری فیزیکی) .دراین مرحله عوامل اجتماعی مانندسازمانهای آسیب پذیرحذف میشوند. دراین مرحله فقط اجزای فیزیکی آسیب پذیر(ساختمانها، راهها،پلها،زمینهای کشاورزی ، زیرساختهای اساسی) وتاثیرات ومیزان خسارت آنها بررسی میشود.

پس ازتعیین المانهای آسیب پذیرفاکتورهای آسیب پذیری مشخص میشوند.فاکتورهای آسیب پذیری عواملی هستندکه برآسیب پذیری گروهی ازمردم واساس زندگی آنها ودرنتیجه برآسیب پذیری آنها تاثیرمیگذارند. این فاکتورهاآسیب پذیری دربرابرحوادث طبیعی مخاطره آمیزراافزایش (یاکاهش) میدهد. برای ارزیابی آسیب پذیری یا براورددرجه آسیب پذیری بایستی شاخصهایی تعرف گردد.شاخصهای تعیین آسیب پذیری ارتباط قوی باسیاسیتهای ملی ومنطقه ای وشرایط اجتماعی واقتصادی دارد.علاوه براین تجربه نشان داده است که اندازه گیری وبرآوردآسیب پذیری درمقیاسهای متفاوت (منطقه ای ، محلی ، ملی ) مشکلات وچالشهای زیادی داردبطوریکه این شاخصهابراساس اینکه درسطح محلی ، میانی یاسطوح بالاتهیه شده باشدمتفاوت است.درراهنمای فعلی برسطوح محلی ومیانی تاکیدشده است

این نوشته دسته بندیهای متفاوتی ازفاکتورهای آسیب پذیری رابکارمیبرد .دسته بندی که دراینجابکارمیرودنوع اصلاح شده روشی است که توسط سازمان ملل درISDR بکاررفته است.

سیستم UN تنها سیستم منطقی موجود نیست اگرچه توسط بسیاری از نویسندگان و در شرایط مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. طبقه بندی های ممکن دیگری نیز وجود دارد ولی هدف این دستورالعمل ارزیابی ان ها نیست.

در هر نوع ارزیابی ریسکی، شناسایی و طبقه بندی فاکتورهای آسیب پذیری باید بر اساس شرایط ویژه و هدف و نوع مشکل منطقه مطالعه و بررسی شود. مانند ارزیابی مخاطرات، ارزیابی آسیب پذیری دارای تعاملات پیچیده و زنجیره تاثیر طولانی و در ارتباط مستقیم با آسیب پذیری در بلایا است.

برای مثال، برداشت علوفه ها در امریکا و صادرات ان به اروپا باعث از بین رفتن خاک و جنگل های قدیمی در حوزه آبخیزداری آمریکا می شود و این از جنبه های منفی مستقیمی است که باعث فرسایش خاک می شود علاوه بر این باعث ایجاد رانش زمین، کاهش جلگه ها و بیابان زایی و افزایش حشرات موذی می شود.

با استفاده از مثال سیل( شکل 16 صفحه 33) عناصر آسیب پذیر شامل کشت سیب زمینی، ساختمان و جاده ها، شناسایی می شودو این ها با المان های متعددی که در شکل 24 که شر ایط ویژه ای در پروژه را معرفی می کنند کامل می شوند. وشاخص ها برای اندازه گیری آسیب پذیری شناسایی می شوند.

مطالعه قابلیت های حفاظت فردی یکی از بخش های ارزیابی اسیب پذیری است. که شامل کدهای ساختمانی، استقامت بنا،ساختار اجتماعی پایدار و

دانش منطقه ای از مخاطره، سازماندهی، ارتباط( کمیته امداد اورژانس) ، برنامه استفاده از زمین، تمرکز، زیرساخت های حمایتی، پایش و سیستم های هشدار اولیه، برنامه های پیشگیری از بلایا، برنامه ها و سرمایه های حفاطت از بلایا، سیستم های پیش بینی سنتی

کشاورزی را به عنوان یک منطقه مورد تهدید در نظر بگیرید، مطالعه شاخص ها برای بیان آسیب پذیری شامل سوالات زیر است:

A نوع وتنوع دانه ها: آیا فقدان دانه کافی به دلیل نبود دانش است یابه دلیل نبود منابع ، سازماندهی و سرویس هاست؟ مدت زمان رشد دانه چه قدر است؟ در چه نقطه ای از چرخه رشد انتظار سیل وجود دارد؟ آیا چیدن زودتر محصول قبل از وقوع سیل و یا چیدن دیرتر آن،اختلافی ایجاد می کند؟آیا دانه ها نسبت به رطوبت مقاوم هستند؟

B نوع کشت: آیاانواع کشت(چرخه ای، میکس، تکی، فعالیت های ترمیم خاک، تکنولوژی) آسیب پذیری محصول را نسبت به سیل بهبود می بخشند

C تنوع منابع درآمد: آیا تولیدکنندگان یا جمعیت منطقه تحت تاثیر منحصرا به کشاورزی وابسته است یاایا منابع درامد دیگری دارند ؟ آن منبع چیست؟

در تحلیل کشاورزی به عنوان مهمترین پایه زندگی در جمعیت منطقه ف ترسیم تعادل آب و رشد کشاورزی و چرخه کاشت مفید است و در مورد سیل و خشکسالی به عنوان مخاطره کاربرد دارد

بر اساس سطح آب و دوره سیل مهمترین اثر معکوس را بر کشاورزی دارد به خصوص وقتی که در زمان کاشت یا برداشت اتفاق بی افتد و بیشترین آسیب آن کمی قبل از برداشت محصول است. در مورد خشکسالی، رطوبت و دسترسی به آب در زمان کاشت و در طول رشد محصول اثر مهمی دارد

AA3 آسیب پذیری چگونه ارزیابی می شود؟

علاوه بر روش های ارزیابی فیزیکی آسیب پذیری مثل کمی سازی آسیب مورد انتظار به ساختمان ها و زیر ساخت ها) مطالعات متعددی اختصاصا انجام شده که روش هایی را به عنوان یک نیاز ارائه داده و برخی مطالعات به طور اولیه بر روی مناطق اجتماعی صورت گرفته است

از آسیب پذیری تکنیکی تا اجتماعی:

مدت مدیدی نیست که تشخیص و پذیرش نقش و اهمیت آسیب پذیری در وقوع بلایا شروع شده. به طور اولیه تاکید اولیه بر روی آسیب پذیری فیزیکی یا تکنیکی است این عوامل به عنوان سطوح آسیب پذیری و مواجهه تفهیم شده اند . نظم اجتماعی در سال های اخیر مطالعاتی را بر روی عوامل اسیب پذیری دیگر گشوده است

برای مثال سیاست موسسه فرهنگ اجتماعی و اقتصاد تحت عنوان آسیب پذیری اجتماعی خلاصه شده اند. در مقابل آسیب پذیری فیزیکی، اسیب پذیری اجتماعی فقط از راه های ارتباطی و کیفی سازی قابل ارزیابی است

بیشتر نویسندگان اظهار میدارند آسیب پذیری اجتماعی در کشور های ضعیف به ویژه به دلیلی است که تحت ان آسیب پذیری تکنیکی افزایش می یابد

در این فرایندآسیب پذیری اجتماعی به طور نزدیکی با دیدگاه های فرهنگ اجتماعی و اقتصاد اجتماعی دارد. دیدگاه ای دیگری که درجه آسیب پذیری اجتماعی را بیان میکنند فاکتور های سیاسی و موسسه ای است و هنوز استانداردی برای آن نیست و به طور عمومی از قوانین و ابزارهای تحلیل برای تشخیص ا نها استفاده می شودهمین کاربرد در عوامل فرهنگی اجتماعی نیز وجود دارد

محققان ریسک فرض می کنند که تعداد حوادث طبیعی در دهه اخیر افزایش نیافته و آسیب ناشی از حوادث طبیعی ناشی از افزایش آسیب پذیری است. براساس این فرضیه به طور اولیه عوامل اجتماعی نظیر رشد جمعیت شهر نشینی استفاده زیاد و تخریب منابع طبیعی تغییرات آب و هوا در اثر عوامل گلخانه ای جنگ و نزاع و ... که منجر به افزایش بلایا در دهه های اخیر شده است

روش هایی برای کمی سازی آسیب های مورد انتظار به ساختمان ها و زیر ساخت ها (آسیب پذیری فیزیکی) سیل اشکالاتی داراد که از نظر آسیب مهم است. سطح اب، دوره سیل، زمان بروز طول مدت هشدار پیشرفته از مهمترین معیارهای آسیب سیل و منطقه درگیر سیل است

این عوامل تجمیع شده و به یک فاکتور تبدیل می شوند که روان ابی نامیده می شودو سطح اب را تعیین میکند. هر دو اینها می توانند به طور معنی داری در نتیجه در استفاده از زمین پر شدن حوضه آبگیر و استقامت رودخانه تغییر کنند.

آسیب ناشی از سیل را می توان بر پایه حوادث قبلی تعیین کرد و توسط طبقه بندی آسیب به موارد آسیب ساختمان، ابزار و ماشین الاتذخایر، حیوانات کشاورزی و زیر ساخت ها مجزا نمود(شکل 26 ص 45)

به دلایل اخلاقی آسیب به انسان ها معمولا با واژه مادی بیان نمیشودو با تعداد انسان های زنده بیان میگردد

مثال: از 3 عامل در معرض خطر( شکل 16 ص 33) کدام شاخص می تواند برای تعیین یا تخمین سطح آسیب پذیری استفاده شود

پیشنهادات زیر برای مثال 3عامل فیزیکی و آسیب پذیری آ نها در برابر سیل ارائه شده: ساختمان ها ، جاده ها، کشت سیب زمینی این ارائه به طور اولیه مردم دانش و مهارت سازماندهی و موسسه را که از عوامل اجتماعی هستند نا دیده گرفته است

از آن جایی که این عوامل نقش مهمی در تحلیل آسیب پذیری بازی میکنند در این موقعیت انها را قرار نداده اند

با ساختمان ها: شاخص های کیفیت سیل ، مکانی و دوام می توانند برای ارزیابی درجه آسیب پذیری ساختمان استفاده شوند

این جا کیفیت ساختار ساختمانی بررسی و ارزیابی شده در رابطه با سیل ، سطح و مدت سیل و میزان جریان ان اندازه گیری شده. شاخص های ممکن کیفیت ساختاری شامل مواد، ضخامت دیوار، ارتفاع عمق پایه ها و دوام و... می باشد

نتایج برای ساختمان ها:

کیفیت ساختاری عالی: آسیبپذیری کم درجه 1 مکان و دوام عالی

کیفیت ساختاری متوسط: آسیب پذیری متوسطدرجه 2 مکان و دوام متوسط

کیفیت ساختاری ضعیف: آسیب پذیری بالا درجه 3 مکان و دوام ضعیف

سپس ارزش ساختمان تخمین زده می شودمثلا 100000 یورو. در نهایت مقیاس مورد انتظار آسیب معین می گردد

ارزش ایالت( STATE) و درجه اسیب به ساختمان می تواند به شدت تحت تاثیر مفاهیم فرهنگی اجتماعی متفاوت باشداین که ایا

اگر گروه های ضعیف در مناطق ضعیف مثل بولیویا تحت تاثیر قرار گیرندآسیبی که به خانواده وارد می شود خیلی بیشتر از خانواده ای است که در سویس زندگی می کنند البته در مورد اخیر خسارات مالی بیشتر است

باجاده ها: شاخص های کیفیت مکان و شیب جاده و دوام می تواند برای ارزیابی و اندازه گیری درجه آسیب پذیری جاده مورد استفاده قرار گیرد.

برای تعیین اسیب احتمالی ناشی از خرابی جاده سوالی که باید پرسیده شود این است که اگر جاده یا پل ارتباطی که از طریق ان محصولات و مایحتاج مردم جابه جا می شود اسیب ببیند چه آسیبی به درامد خانواده روستا یا منطقه می رسد

میزان اسیب به میزان وابستگی درامد جمعیت تحت تاثیر به خرید و فروش محصولات دارد

با کشت سیب زمینی: آسیب پذیری مزرعه سیب زمینی به سیل با استفاده از همکاری عوامل مخاطره با شیب نوع خاک استفاده از زمین در همسایگی منطقه. خاک زراعی ، ظرفیت انفیلتراسیون، رطوبت خاک و تنوع محصول دارد

نوع و کشت مقاومت سیب زمینی نسبت به رطوبت نقش مهمی در ارزیابی آسیب پذیری بازی می کند

مثالی از جدول بررسی مقیاس آسیب سیل به ساختمان برای سطوح مختلف آسیب پذیری

مقیاس آسیب مورد انتظار میلیون یورو	توضیح آسیب مورد انتظار	سطح آسیب پذیری
80000 یورو	ساختمان ها به شدت مورد تهدید هستند. انتظار آسیب سنگین به داخل ساختمان و حتی خرابی کامل	بالا=3
50000 یورو	احتمال آسیب به ساختمان وجود دارد	متوسط=2
20000 یورو	تهدید ساختمان کم است احتمال آسیب مختصر	کم=1
شاخص ها	عوامل آسیب پذیری	مناطق و عناصر درگیر
نوع و تنوع دانه ها تکنولوژی کشاورزی حجم تولیدات در صد در امد حاصل از کشاورزی	عوامل آسیب پدیری اقتصادی دانه ساختار کشاورزی	محصولات کشاورزی
کیفیت و موقعیت مکانی ساختمان دسترسی به اب و انرزی مهاجرت دسته جمعی. اقامت در کنار ساحل ورود خانه تراکم جمعیت	2- عوامل آسیب پذیری فیزیکی ساختمان ها انرژی آب جاده ها عوامل جمعیت شناختی	ساختمان زیرساخت های پایه جمعیت
طول مدت تحصیل. بی سوادی در صد جمعیت زیر خط فقر سیستم های پیش بینی و هشدار اولیه ممیزی کاهش بلایا نابرابری اجتماعی قوانین تمرکز زدایی و مشارکت در صد بودجه ملی برای دولت ضعف سیستم های ایمنی سنتی مرگ و میر کودکان در صد افرادی که به آب و سرویس های بهداشتی دسترسی دارند	3- عوامل اجتماعی اموزش درامد دسترسی به اطلاعات درک خطر سازماندهی سیاسی و اجتماعی ساختار سنی و اجتماعی ثبات اجتماعی- صلح تمرکز زدایی غدا بیماری بهداشت	جمعیت سازماندهی موسسه سلامت
سظح پوشش زمین میزان فرسایش. تخریب. ساختار مسکن و زمین مورد استفاده درمناطق خطر. استفاده بی رویه	4- عوامل محیطی پوشش گیاهی خاک اب	طبیعت منابع طبیعی

 

SLAابزارمورد آزمایش قرارگرفته در سطح خانگی وبر این اساس تنهابرنامه محدودبرای مناطق بزرگتراست.اطلاعات بیشتردرSLAدرضمیمه2موجوداست. بررسی و ارائه آسیب پذیری(فیزیکی در این مورد) در عملDCبا استفاده ازمثال گواتمالا(شکل28، صفحه47) نشان داده شده است.

ارزیابی آسیب پذیری – به عنوان مثال: السریتو،کالیفرنیا،CONRED گواتمالاروشی برای ارزیابی آسیب پذیری شهری نسبت به رانش زمین توسعه دادهاست. این مفهوم بر اساس خانوارشهری است نه سطح روستایی. نظرسنجی تعیین آسیب پذیری،بااستفاده ازشاخصهای زیراست: A.      جنبه های ساختاری خانه: • مواد مورد استفاده برای کف،فونداسیون،دیواروسقف. • سطح دسترسی به آب وبرق. B.      عوامل اقتصادی • منابع درآمد (تعداد) . • شغل. • پس اندازواموال. C.      عوامل اجتماعی: • ساختارسنی واعضای خانوار. D.      درسطح جامعه: • زیرساخت های جامعه : جاده ها،آب وبرق. نقشه نشان میدهدنتایج حاصل ازتجزیه وتحلیل آسیب پذیری هرخانوار،با توجه به رنگ بر اساس آسیب پذیری خودبه رانش زمین مشخص شده (بالا،متوسط،کم).

 

     شکل 28: نقشه آسیب پذیری رانش زمین در سطح خانوار (منبع: CONRED)

آسیب پذیری به رانش زمین، محله ال سریتو، کالیفرنیا، منطقه 7، شهر گواتمالا

RA1 : چگونه خطرات ارزیابی و ارائه می شود؟ خطر محصولی از مخاطره و آسیب پذیری است (R = H X V) که به عنوان احتمال وقوع خسارت به یک عنصر به عنوان یک نتیجه از یک رویداد شدید با شدت خاص تفسیر می شود. برآورد و ارائه خطر را به عنوان بخشی از تحلیل ریسک می توان از زوایای مختلف بررسی کرد.

• برآورد نسبی خطر: برآورد مقایسه ای و نسبی از مخاطره با احتمال وقوع (بدون مقیاس گذاری)، همراه با برآورد نسبی از آسیب پذیری های فیزیکی و اجتماعی.
• مخاطرات منطقه بندی: ارائه مکان های مهم باعث نقشه برداری ازمناطق خطربرای دامنه های مختلف می شود.استفاده از زمین در اینجا بایداصلاح شود.این امر منجر به استفاده ازمقوله های مانندعدم استفاده، مناطق حفاظت شده،ذخایرزیست محیطی و فرهنگی، و غیره می شود. این روشها نشان می دهد که این مسیرها توسط تمام دست اندرکاران مورد موافقت قرار گرفته وقانونی می باشد.
• جداول ارزیابی وماتریس ارزیابی ریسک: مخاطرات بااحتمال وقوع و ارزیابی کمی مقیاس بر اساس رتبه بندی1-3 همراه بابرآوردآسیب پذیری فیزیکی ترکیب، همچنین معیار مقیاس شده ی3-1(بالا، متوسط، کم)وشاخص ها(شکل29) قرار گرفت. تجزیه و تحلیل توسط مطالعات بیشتر در موردآسیب پذیری اجتماعی تکمیل شده است.
• نقشه خطر: خطر نشان داده شده بر روی نقشه خطرمکان های خطر(مناطق) ،خطرات بامقیاس های مختلف خود، وعناصرآسیب پذیر را نشان می دهد. سطح مخاطرات باعناصرآسیب پذیر(ساختمانها، شهرکها، زیرساخت های اساسی و فعالیتهای اقتصادی)همبستگی دارد.این مسئله محصولش نقشه ی مخاطرات بااطلاعاتی درسطح آسیب پذیری فیزیکی واطلاعاتی در موردخطر نسبی(نقشه خطرات) می باشد.مطالعات بیشتربر روی اجزای مربوط به آسیب پذیری اجتماعی
  تجزیه و تحلیل خطر راتکمیل می کند(شکل30).

نقشه خطرکه نشان دهنده ی نتایج حاصل ازتجزیه و تحلیل آسیب پذیری و مخاطرات،
به عنوان مهم ترین ابزاردرتجزیه و تحلیل خطر در نظر گرفته است. این نقشه های خطر در واقع نقشه های مخاطراتی است که برروی نقشه ی جنبه های فیزیکی آسیب پذیری سوار می شود. به این ترتیب، آنها اکثرا تنها بخشی ازجنبه های مسئول خطر را نشان می دهد به خصوص جنبه هایی ازآسیب پذیری که برای نشان دادن فضایی دشوار و یاغیر ممکن است.عوامل اجتماعی عمدتابه صورت توصیفی اضافه شده است.

چگونه خطرارزیابی می شود؟

خطر به عنوان احتمال متوسط وقوع خسارت مورد انتظار برای هر نوع و مقیاس مخاطره بیان می شود. فواصل سالانه عود در ارائه استفاده می شود.

احتمال وقوع (P) × آسیب مورد انتظار (D) = خطر = R>>> (R) ( (P) X (D

اگر سطوح مختلف مخاطره و آسیب پذیری محاسبه گردد، ارزیابی ریسک را می توان در فرمول زیر خلاصه کرد:

Ri = p (mi) x d (mi دلار در سالهای مورد انتظار (

مقیاس موردانتظارآسیب موردانتظار (d) miدرمتون به عنوان آسیب پذیری خاص شرح داده شده است. V = ارزش عناصردرمعرض خطر miاست. (d) mi = آسیب پذیری خاص،ویانسبت ارزش ازدست دادن دروقوع خطربانیرویmiاست. I = مقیاس یانیرو،به این ترتیب،خطررامیتوان به شکل زیرتعریف کرد: Ri = p (mi) x d (miدلاردرسالهایموردانتظار (

 

آسیب مورد انتظار، به عنوان مثال ارزش مورد انتظار آسیب سیل، مربوط به آسیب متوسط بیش از یک دوره طولانی است. ارزش آسیب مورد انتظار (d) در یورو به ازای هر کیلومتر؟ و یا ساختمان و یا برخی از واحد های دیگر برای این عنصر آسیب پذیر است به عنوان آسیب بالقوه با احتمال وقوع نشان داده شده است. سطح آسیب با احتمال همراه وقوع وزن دهی می شود. سطح آسیب (d) و احتمال وقوع (P) را می توان خلاصه کرده و در یک ماتریس ارزیابی ریسک ترکیب نمود.رنگ های مختلف در ماتریس با شماره های مربوطه (9-1) ارزش ریسک های مختلف که می تواند به نقشه خطر انتقال شود را نشان می دهد. ترکیبی از مقیاس آسیب سیل با تصاویری برای احتمالات مربوط به وقوع در این ماتریس ارزیابی ریسک نشان داده شده است که می تواند همراه با نقشه خطر نشان داده شود.

شکل 30: نقشه خطر: ترکیبی از احتمال وقوع (p) و مقیاس آسیب(d)

بسته به نیاز، مقیاس از 1:2,000 به حداکثر 1:50,000 می تواند تغییر کند.در محاسبه یا تعیین خطر کلی، تمام عناصر در معرض خطر (مانند جمعیت، اموال، زیرساخت ها، فعالیت های اقتصادی و ...) با آسیب پذیری های خاصشان محاسبه می گردد.

     

شکل 29: ترکیبی از مقیاس آسیب (d) و احتمال وقوع (p) = خطر

ادبیات و گزارش پروژه های مختلف تعداد زیادی از گونه های مختلف ارزیابی و ارائه ی خطرات طبیعی را نشان می دهد.بسیاری از این موارد در زیر نشان داده شده است. به دنبال ارائه ی مفهوم ارزیابی ریسک در بالا، روشی برای ارزیابی خطرات ( به عنوان مثال رانش زمین) در سال 2003 به عنوان بخشی از پروژه "کاهش سوانح و امنیت غذایی در سان پدرو حوضه آبریز در بولیوی" توسعه یافت. این امر به ویژه مناسب برای مکان های است که در آن داده های اولیه ضعیف و امور مالی محدود است. در این "روش تعیین ارزش نسبی "، عوامل مختلف انتخاب می شوند و تا حدی جمع بندی شده و به شکل جدولی در زیر نشان داده شده است (شکل 32).

شکل 32: عوامل منتخب برای ارزیابی مخاطرات و آسیب پذیری به رانش زمین (سان پدرو، بولیوی، 2003)

مخاطره- رانش زمین
عوامل	توصیف اهمیت عوامل برای مخاطرات
عدم ثبات	احتمال رانش زمین بسیار بالاجایی که رانش زمین قبلااتفاق افتاده است
شیب	احتمال رانش زمین باشیب افزایش می یابد.
استفاده از زمین	استفاده از زمین در احتمال رانش زمین تاثیر می گذارد.
منطقه حائل برای مناطق ناپایدار	فرض بر این است که شرایط مشابه در مجاورت بلافصل مناطق ناپایدارغالب است به طوری که این مناطق هم خود دچاربی ثباتی شود(زمین شناسی، نوع خاک، آب و هواو غیره)،دراینصورت احتمال رانش زمین افزایش می یابد.
تصور عمومی	تصور عمومی ازرانش زمین گذشته در نظر گرفته می شود(وزن دهی به این عامل باخطرات آب و هوایی افزایش می یابد).
آسیب پذیری فیزیکی به رانش زمین
عوامل	توصیف
حساسیت مناطق تولیدی وزیرساختها	کیفیت ساختمان های موجودوآسیب پذیری مناطق تولیدی تاثیر قطعی برخطر رانش زمین دارد.

به هر یک از این عوامل یک ارزش داده شده است، ترکیب شبکه ای از اطلاعات درمورد شیب، استفاده از زمین و بی ثباتی از دیجیتال سازی تفسیر عکس به دست آمده است.ارزش اختصاص داده به هر سلول در شبکه ها و سطوح مختلف اطلاعات (5) برای عوامل مخاطرات جمع شده است تا متعاقبا به منظور تجمیع نتیجه احتمال رانش زمین با آسیب پذیری فیزیکی استفاده گردد.شکل منتج شده خطر را نشان می دهد (شکل 33).

شکل 33: ترکیبی از مخاطرات و آسیب پذیری (به عنوان مثال: سان پدرو، بولیوی، 2003)

شکل34: قسمتی از نقشه خطربرای رانش زمین درسان پدرو، بولیوی، 2003

     

جزئیات بیشتر در مورد این ابزار در پیوست 10 داده شده است.

“Risikoanalyse – Methode zurVergabe von Relativwerten(MVR) am Beispiel von Hangrutschungen

راه های بسیاری از ارزیابی و ارائه ی خطر وجود دارد.

مدل دیگری به نام مدل FEMA وجود دارد که به موجب سادگی و اختصارش جذاب است و در اینجا به صورت خلاصه آمده است.

شکل35: مدلFEMAبه عنوان مثال ازارزیابی ریسک

راهنمای عمومی برای ارزیابی ریسک و مخاطرات و به عنوان پایه ای جهت برنامه ریزی اقدامات اجتماعی در موقعیتهای اضصراری

FEMA از چهار معیار برای ارزیابی خود استفاده می کند.

1. تاریخچه:

0 - 1 بار در 100 سال گذشته           کم (L)

2 - 3 بار         متوسط (M)

> 4 بار     بالا (H)

2. آسیب پذیری انسانی:

• در نظر گرفتن گروه های آسیب پذیر (افراد مسن، معلول)، تراکم جمعیت، محل سکونت با توجه به خطرات
• محل و ارزش اموال و امکانات حیاتی

رتبه دهی: <1٪ (تحت تاثیر قرار) (L) کم تحت تاثیر

1-10٪ (M) متوسط تحت تاثیر

> 10٪ (H) زیاد تحت تاثیر

3. حداکثر مخاطرات (با فرض بدترین حالت):

منطقه آسیب دیده:

<5٪ (L)

5-25٪ M

> 25٪ (H)

4. احتمال: اساس و مبنای ارزیابی وقوع سالانه است

یک بار در هر 1000 سال (L)

بین 1:1,000 and 1:10 (M)

1:10 سال: (H)

رتبه دهی:

کم: 1         ، متوسط: 5           ، بالا: 10

وزن دهی:

تاریخچه (دو بار)، آسیب پذیری (5)، حداکثر مخاطرات (10)، احتمال (7)

رتبه بندی و وزن دهی، همراه با جمع نتایج و اولویت بندی بعدی

مخاطرات با امتیاز بالاتر از 100 به عنوان اولویت ها طبقه بندی شده است.

مثال:

     

نقاط ضعف:

هیچ پیشنهادی برای تصمیم گیری داده نشده است(1) چه خطراتی باید در تجزیه و تحلیل در نظر گرفته شود؟ (2) چگونه خطر فاجعه باید بررسی شود؟ (3) چگونه آسیب پذیری باید مورد ارزیابی قرار گیرد؟ ارزیابی نسبتا خودسرانه است و بستگی کامل به ادراک افرادی دارد که در تجزیه و تحلیل درگیرند. علاوه بر این، هیچ توجیه ای برای وزن دهی مورد استفاده داده نشده است. به عنوان مثال، در تجزیه و تحلیل خطر با استفاده از این طبقه بندی، این رقم برای بارش رادیواکتیو بالاترین عدد می باشد که به ناچار آن را در اولویت برنامه ریزی استراتژیک جهت به حداقل رساندن خطر قرار می دهد. به همین دلیل وزن دهی سنگین (10 بار) به حداکثر مخاطرات داده شده است.این وزن دهی بدان معنی است که به بلایای که هرگز رخ نداده است(بارش رادیواکتیو) نسبت به بلایایی که بیشتر اتفاق می افتد(سیل) بیش از حد اولویت داده می شود.

FEMA

http://www.ema.gov.au/ema/rwpattach.nsf/viewasattachmentPersonal/E5ED86F1F8A5E698CA256C8A00

0AC628/$file/the FEMA model.pdf

 

چه کسی باید درگیرشود؟

چه چیزی میتواند تغییر کند؟

گامهایی که در تجزیه و تحلیل به منظور توسعه اقدامات ممکن برای کاهش خطر بلایا استفاده میشوند. ممکن است برای نتیجه نهایی از تجزیه و تحلیل خطر برای شناسایی اقدامات کاهش خطر صبر لازم نباشد. اگر به عنوان مثال مناطق در معرض تهدید به عنوان مناطق محافظت شده یا مناطقی که برای توسعه نمی باشند توصیه ها برای آمایش سرزمین میتواند بر اساس تحلیل مخاطرات تشخیص داده شود. نیاز به اقدامات کاهش خطر مانند ساخت تالاب یا زهکشی زمین و مناسب کردن آن برای کشاورزی را میتوان از تحلیل مخاطره استنباط نمود. استراتژی های کاهش خطر باید بر اساس آگاهی و استراتژی های موجود بوده، و قابل اجرا و سرمایه گذاری کردن باشد. در برنامه ریزی اورژانس و اقدامات کاهش خطر، ملاحظات زیر باید در نظر گرفته شود:

تصمیم گیری در اقدامات پیشگیرانه برنامه ریزی شده ناشی از RA، هنگامیکه رضایت همه ساکنان منطقه تحت تاثیر قرار گرفته(و مسبب) اخذ شد، باید از یک فرایند مشورت سیاسی بوجود آیند. این امر اغلب دشوارو دستیابی به آن از شناسایی اقدامات فنی پیچیده تر است که هزینه های آن بین هر دو گروه کسانی که تحت تاثیرقرار گرفتند و کسانی که تحت تاثیر قرار نگرفتند باید تقسیم شود. تجربیات درDC نشان میدهد که دستیابی به توافق عمومی بین کارشناسان فنی، سیاستمداران، ومردم محلی اگر اقدامات حفاظتی بسیار قابل مشاهده باشد (که اغلب گران هستند و همیشه برای کاهش فاجعه کارزیادی نمیکنند) از اقداماتی که کمتر در معرض دید هستند اما احتمالا موثر تر هستند ساده تر است. برای دستیابی به یک راه حل بهینه عامه پسند با کارشناسان، مردم محلی و سطوح تصمیم گیری سیاسی،اقداماتی مانند مدیریت اطلاعات حمل و نقل، افشا و بحث در مورد منافع مختلف و روشن شدن نقش های مختلف مهم و مفید می باشد.

7-3 مخاطره و تحلیل آسیب پذیری

به عنوان مثال خشکسالی

مقدمه:

• خشکسالی از دیگر بلایای طبیعی متفاوت است. آن را نمی توان دقیقا محلی و موقتی تعریف کرد. خشکسالی یک فاجعه "خزنده" است.
• ما بین خشکسالی هواشناسی ، که در آن بارش در یک سال از 25 درصد از میانگین بارش سالانه کمتر است، وخشکسالی کشاورزی که در آن رطوبت قابل دسترس خاک دیگر برای رشد گیاه کافی نیست و خشکسالی هیدرولوژیکی که در آن نهرها خالی هستند، تفاوت قائل هستیم.
• در خشکسالی، تامین آب از بارندگی، رطوبت خاک و تبخیر و تعرق بالقوه از محصولات و دیگر پوشش گیاهی کمتر ازمیانگین بارش دوره ای است.خشکی شکل جدی تر خشکسالی در وضعیت آب و هوای منطقه ای است که در آن ذخیره آب در دسترس برای گیاهان و انسان برای پاسخگویی به تقاضا ناکافی است. تقاضا بین مناطق به طور گسترده ای بسیار متفاوت است ، و به طور کلی باذخایر آب دوره ای سازگار است. این به نوبه خود در درجه اول به وسیله میزان متوسط بارش سالانه و سرعت تبخیر محلی تعیین می شود. با این حال، واریانس (به عنوان مثال میزان و فرکانس تغییرات از میانگین) نقش قطعی ایفا می کند. درمناطقی که رطوبت کم و بیش ثابت وجود دارد، تحت شرایط خاص می تواند به طور جدی توسط یک حمله خشکسالی کوتاه تحت فشار قرار گیرند، در حالی که مناطق دیگر (به عنوان مثال مناطق خشک) به کمبود آب سازگاری پیداکرده اند و حتی قادرند در دوره های طولانی تر خشکسالی بدون مشکلات عمده زنده بمانند.
• علاوه بر بارش و تبخیر، تاثیر دما و باد، انواع خاک و تواناییشان برای ذخیره آب، عمق و وجود منابع آب زمین، پوشش گیاهی و تعدادی از عوامل دیگر در وقوع خشکسالی نقش بازی میکنند.

• خشکسالی هنگامی که در آن تامین آب واقعی به کمتر از حداقل نیاز گیاهان در مرحله فعلی چرخه رشد برسد شدت می یابد.
• در دهه های اخیر روند جهانی به سمت محل زیست انسان وافزایش سطح زیر کشت از آب متمرکز حتی در مناطقی بوده است که در آن هرگز نمی توانست به طور طبیعی کشاورزی وجود داشته باشد.

این امر توسط گزینه های جدید فن آوری امکان پذیر شده است، مانند پمپاژ آب از عمق زمین و آبیاری در مقیاس بزرگ، شامل ساختارهای بزرگ ذخیره سازی آب در برخی موارد می باشد.با این حال، این به هزینه پذیرش سطح بالایی از آسیب پذیری بود. دوره های خشک و خشکسالی ها ، عمدتا در مقیاس بزرگ و یا پدیده گردش جهانی مانند ال نینو / لا نینیا تکرارو ایجاد می شود. اغلب جایی که این پدیده باقی بماند، نتیجه قحطی است.به ویژه مناطق بایر و نیمه بایر و مناطق کوهستانی در خطر هستند.سابقا خشکسالی به عنوان مخاطرات وابسته و مخاطرات فیزیکی مستقیم از نقطه نظر مردم محلی شناسایی میشد، ازسوالات کلیدی زیر برای ادامه و تعمیق تجزیه و تحلیل استفاده می شود.برای شناسایی خطر فیزیکی مستقیم و نتایج حاصله، تجزیه و تحلیل با استفاده از زنجیره تاثیر و یا شبکه های ثابت شده مفید است.خطر فیزیکی مستقیم،خطری است که داخل زنجیره تاثیر که گروههای آسیب دیده همان طور درک کردند. در این مثال، مقایسه مستقیمم میان سطح کم بارش در مقایسه با متوسط بارش دوره ای نیست ، اما منجر به کمبود آب آشامیدنی، کمبود آب برای پوشش گیاهی و کمبود آب برای خاک میشود.

تجزیه و تحلیل زنجیره اثرات همچنین میتواند در شناسایی علل و اثرات وابسته بنیادی از زندگی از خطر فیزیکی مستقیم کمک کننده باشد.

اگر شناسایی دقیق تظاهرات خطر مورد نیاز است، زنجیره ای تاثیر میتواند به شکل قاعده و قانون در آید و برای هر منطقه زندگی مناسب اساس آنالیز شود.

جزئیات پیامدهای فردی از خشکی و خشکسالی:

• جنگل، بوته، استپ و چمن آتش سوزی:

گیاهان خشک بسیار قابل اشتعال هستند. رعد و برق، جرقه و یا حتی عملکرد شی به عنوان یک ذره بین (به عنوان مثال تکه شیشه) می تواند باعث آتش شود.

• نشست خاک:

برخی خاکها (به خصوص بسیاری از خاکهای رسی) زمانی که خشک میشوندبه طور شگرفی کوچک میشوند، یعنی حجم از دست می دهند. بخصوص اگرتحت فشار باشند( به عنوان مثال از یک ساختمان)، که باعث نشست خاک میشود.

• بیابان زایی:

در مورد خشکسالی های دوره ای یا پایدار ، خاک و گیاهان به شدت آسیب می بینند و انعطاف پذیری آنها (به عنوان مثال توانایی بازیابی) آسیب می بیند و یا حتی از بین می رود. نتیجه آن در دراز مدت تنزل و افت کیفیت خاک و گیاهان است، که به عنوان بیابان زایی توصیف میشود.

• قحطی:

خشکسالی پایدار می تواند منجر به فروپاشی کامل سیستم تامین مواد غذایی در منطقه شود. این تنها می تواند درصورتی به حال اول برگردد که کمکهای منطقه ای یا ملی دریافت نماید. خشکسالی تنها دلیل برای بحران غذا نیست، اما ترجیحا به عنوان یک رویداد آغازگر که موجب سقوط یک سیستم اجتماعی و اقتصادی غیر پایدار و ناپایدار به یک بحران مواد غذایی میشود محسوب می گردد. شدت این بستگی به محیط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محلی دارد. بنابراین مقایسه روابط علت و معلولی در بحران غذایی ناشی از خشکسالی بین مناطق بسیار دشوار است.بر این اساس مقایسه روابط علت و معلولی در بحران غذایی ناشی از خشکسالی بین مناطق بسیار دشوار است.

سوال کلیدی

(HA= سوالات در تجزیه و تحلیل خطر، VA = سوالات در تجزیه و تحلیل آسیب پذیری، RA = تجزیه و تحلیل خطر .)

= گام 1 در تجزیه و تحلیل خطر.

= گام 1 در تجزیه و تحلیل آسیب پذیری.

= گام 1 در تجزیه و تحلیل خطر (HAXVA = RA)

کدام مکان و مناطق را خشکسالی تهدید می کند؟ (تجزیه و تحلیل مکانی)

برای شناسایی مناطق بالقوه تحت تاثیرواقع شده (به عنوان مثال مکان های مورد تهدید قرار گرفته)، سوابق استفاده از زمین ها که در دسترس است مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. این توسط تجزیه و تحلیل تصاویر هوایی و ماهواره ای و بررسی مردم تحت تاثیر قرار گرفته تکمیل می شود.داده های جمع آوری شده دستی یا با استفاده از GIS در نقشه توپوگرافی با مقیاس 100000:1 تا200000:1 وارد میشود.

نواحی که به طور بالقوه تهدید میشود کجا هستند؟

نقشه مناطقی که به طور بالقوه در معرض تهدید می باشند پایه و اساس مراحل بعدی در تجزیه و تحلیل است. عکس های هوایی به خصوص برای تجزیه و تحلیل مشارکتی با مردم روستا مناسب هستند، همانطور که در بخش قبلی در جاری شدن سیل توضیح داده شد. استفاده از حمایتهای فنی در تجزیه و تحلیل مکانی و نقشه برداری از نتایج تجزیه و تحلیل بستگی به زمینه و اندازه منطقه در معرض خطر و آسیب مورد انتظار دارد. فن آوری پیشرفته همیشه ضروری نیست. بحران مواد غذایی ناشی از خشکسالی می تواند یک منطقه وسیع را در بر گیرد. وابستگی های مربوط به بازار، روابط تجاری در مقیاس بزرگ و مهاجرت می تواندموجب بروز اشکال در مناطقی که به طور مستقیم توسط رویداد آب و هوایی تحت تاثیر خشکسالی قرارنگرفتند بشود.

آیا برای مردم آسیب پذیر پایگاه های زندگی وجود دارد؟ چه کسانی و چه چیزی آسیب دیده ومورد تهدید قرار گرفته است ؟ کدام پایگاه مهمی از زندگی است؟ چه تولید می شود؟ مردم محلی معیشت خود را ازچه می سازند؟

برای شناسایی عناصر (به عنوان مثال مردم و پایگاه زندگی آنان) آسیب پذیر در برابر خشکسالی، از طریق بررسی و یا با استفاده از کارگاه های مشارکتی با مردم آسیب دیده، برنامه های استفاده از زمین (در صورت وجود) تجزیه و تحلیل شده و / یا تصاویر هوایی و ماهواره ای بازبینی و تجزیه و تحلیل و تکمیل میشود. اغلب چه وقت و چگونه خشکسالی آینده انتظار می رود ؟ فصل؟ چرخه؟ فرکانس؟ با چه شدت و مدت (= مقیاس، نیرو)؟ آسیب گذشته؟ (تجزیه و تحلیل زمانی و ابعادی)

شاخص های هواشناسی برای هشدار زود هنگام خشکسالی:

ضبط و تجزیه و تحلیل پارامترهای زیر شناسایی زودرس از شرایط خشک یا خشکسالی در حال توسعه را ممکن می سازد:

• مجموع بارندگی ماهانه
• مجموع بارش فصلی
• رطوبت خاک
• سطح آب درجویبارها و رودخانه ها
• سطح آب زمین
• درجه حرارت
• میزان پوشش برف در قله کوه.

به منظور تجزیه و تحلیل، مقدار فعلی را می توان با میانگین دوره ای مقایسه کرد. اگر مقدار فعلی به میزان قابل توجهی کمتر از متوسط دوره ای بود ، نشانه ای از یک دوره خشک است یا (در صورت ادامه داشتن) خشکسالی است. این روش از ضبط و ارزیابی توضیح را را برای مناطق نسبتا کوچک امکان پذیر می کند. در قالب پروژه، ساده ترین و موثر ترین راه حل عملی اندازه گیری های هفتگی رطوبت خاک با استفاده از ابزار اندازه گیری دستی است.

چگونه می توان ارزیابی خطرات را تجسم نمود؟

نظارت بر اختلالات بارندگی در حال حاضراز طریق ماهواره های ثابت و یا هواشناسی ممکن است و ازاین داده ها را برای هشدار زود هنگام خشکسالی استفاده میشود. مطالعات نشان داده اند که برخی از الگوهای هواشناسی در مقیاس بزرگ می تواند با غیاب بادهای موسمی جنوب غربی در تابستان همراه باشد است. این دلیل اصلی برای خشکسالی در شبه قاره هند است. عواملی که چنین هشدار دهنده زود هنگام خشکسالی را امکان پذیر میکند باد در ارتفاع بالا برروی هند، گسترش مناطق گرم کم فشار بر فراز جنوب آسیا، و در نهایت پدیده ال نینو می باشد. دیگر عواملی که می تواند با استفاده از ماهواره ها ثبت شود دمای سطح اقیانوس، درجه پوشش برف، سرعت و جهت باد، و دما و رطوبت نمودارهای جوی می باشد. همه این عوامل نیز از نزدیک با توزیع بارندگی همراه است. ماهواره های در مدار ثابت یا قطبی فرصت بسیار عالی در سطح منطقه ای و جهانی برای به دست آوردن اطلاعات در مورد این عوامل ارائه میدهد. مدلهای بیشتر و دقیق تری در حال ایجاد هستند که شامل جوی، دریایی و عوامل مربوط به زمین می شود. اتخاذ اقدامات در زمان مناسب در برابر خشکسالی ، تجزیه و تحلیل و نظارت بر تحولات آب و هوایی مورد نیاز است. این یک پیش نیاز برای کاهش از دست دادن بهره وری کشاورزی در مناطق در معرض خطر از خشکسالی است. تجزیه و تحلیل و پایش خشکسالی نیز اطلاعات عینی از وقوع، قدرت و تداوم خشکسالی در طول زمان را فراهم می کند. این اطلاعات برای مدیریت منابع مهم است ، که در آن که توزیع و تخصیص بهینه بودجه اندک مهم است. داده های ماهواره ای می تواند برای به دست آوردن یک دید کلی نسبتا سریع و کم هزینه از وجود و وضعیت پوشش گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.شاخص آسان محاسبه پوشش گیاهی به خصوص برای این منظور به خصوص در کشورهای در حال توسعه، مناسب است. عوامل زمان و هزینه اغلب نقش تعیین کننده ای در مدیریت ریسک بازی می کند. این دلیل دیگری است که چرا شاخص پوشش گیاهی یک اقدام مناسب در کشورهای در حال توسعه می باشد.

شاخص پوشش گیاهی ازاین واقعیت استفاده میکند که رنگدانه موجود در برگ گیاهان سالم نور (خورشید) را با یک روش بسیار خاص منعکس میکنند. پوشش گیاهی سالم انعکاس دهنده نور مرئی نسبتا کمی است، در حالی که انعکاس امواج نزدیک مادون قرمز (NIR) به طور قابل توجهی بالاتر است. که در پوشش گیاهی سالمتر و متراکم تر افزایش می یابد.این خصوصیت انعکاس وجه افتراق بین نور مرئی و اشعه مادون قرمزدر بیشتر مواد سطحی شامل پوشش گیاهی معیوب یا خشک دیده میشود. برای مثال در مقایسه با علفهای سبز، خاک خشک یا گیاه خشک نورمرئی بیشتر و اشعه مادن قرمز کمتری را منعکس میکند. این امر محاسبه "تفاوت شاخص پوشش گیاهی نرمال شده" (NDVI) برای یک قطعه زمین را امکان پذیر می کند. (NDVI) تنها برای بررسیهای در مقیاس بزرگ ملی یا قاره ای کاربرد دارد.

ماهواره های دیده بانی زمین امواج منعکس شده از سطح زمین را به دقت از هم تفکیک می کنند، محدوده دقیقا تعریف شده از طیف ("باند"). ماهواره USNOAAAVHRR پرتو ها را در پنج باند اندازه گیری میکند، از جمله قرمز مرئی (گروه 1: 0.58-0.68 نانومتر) و نزدیک مادون قرمز (گروه 2: .725-1.10 نانومتر) .این ارزش بازتاب برای باند NOAA 2 (NIR و 1 (قرمز) هستند در فرمول

NIR)=NDVR-قرمز) / (NIR + قرمز) مورد استفاده قرار می گیرد. این یک محاسبه ساده است که برای هر نقطه به کار میرود. نتیجه اندازه گیری نسبتی است که قویا با تراکم پوشش گیاهی و سرزندگی همبسته است. برای اطلاعات NOAA، این شاخص بدون بعد از منفی0.1 (بدون پوشش گیاهی) تا مثبت0.7 (پوشش گیاهی بسیار) ارزش می گیرد. اشکال تولید شده به این ترتیب با استفاده از مقیاس رنگ خاص از قهوه ای (0.1- -0.2-)تا زرد (حدود 0.3) به رنگ سبز تیره (0.4-0.7) ارائه شده است. به این ترتیب، تمام کشورها و یا قاره را می توان تجزیه و تحلیل نمود. به عنوان مثال، در اینجا یک بخش از شرق آفریقا در طول خشکسالی جدی در سال 1984 (شکل 38) است. تصویر وضعیت را در ماه اوت 1984 نشان می دهد:

مناطق تیره به ویژه به طور جدی توسط خشکسالی تحت تاثیر قرارگرفته است.همچنین روشن است که خشکسالی همیشه روی تمام پوشش گیاهی بطور یکسان تاثیر نمی گذارد .در حقیقت پوشش گیاهی در مناطق سبز کمی بهتر از حد معمول است.

منابع و زمان

این روش نسبتا پیچیده است و بدون پرسنل فنی آموزش دیده و سخت افزار نرم افزار خاص و ممکن نیست. این فرایند تجزیه و تحلیل خطر با استفاده از سنجش از راه دور تنها برای مناطق پروژه بزرگتر از 10000 کیلومتربکار میرود؟. زمان مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل برای اولین بار نسبتا زیاد است. اگر چه، با یک بار انجام دادن، زمان مورد نیاز را می توان بطور قابل ملاحظه ای کاهش داد.

چه اثراتی خشکی بر عناصر آسیب پذیر دارد؟

• دوره خشک و یا خشکسالی در ابتدا عمدتا خود را در گیاهان با نشان دادن علائم کمبود آبی (استرس) نشان می دهد. میوه و برگ آنها می افتد، رشد شان متوقف ، تغییر رنگ پیدا کرده، خشک شده و در نهایت می میرند. این است که اغلب اولین حلقه زنجیر در زنجیره غذایی نابود می شود. حیوانات غذایی ندارند،و انسانها گیاهان اساسی را ندارند و دامها به دلیل نبود غذا می میرند. این امرنه تنها برای مناطقی که بر پایه غذاهای تولیدی محلی زندگی می کنند حیاتی است بلکه روی در آمد حاصل از صادرات فروش تاثیر میگذارد .اگر مواد خام به صورت محلی فرآوری میشوند، اقتصاد داخلی نیز به سرعت تحت تاثیر قرار میگیرد.
• خشکسالی پایدار می تواند به از بین رفتن کل محصولات کشاورزی منجر شود، نه تنها برداشت فعلی را تحت تاثیر قراردهد بلکه اغلب نیاز به کاشت دوباره میشود که اغلب گران است.
• ادامه خشکسالی منجر به هوازدگی گرمایی وجمع شدگی و ترک خوردگی کلی خاک می شود که می تواند به نشست زمین منجر شود و در نتیجه آسیب به ساختمانها وارد شود. خاک ترک خورده نسبت به فرسایش زمین بسیار آسیب پذیر است ، و در پایان یک دوره خشک باران برای مدت طولانی می تواند تحت برخی شرایط عواقب بدتری از دوره خشک داشته باشد، اگر خاک سطحی با ارزش – که اغلب به ویژه در مناطق خشک تنها به مقدار کم وجود دارد – شسته شود. این موجب تخریب پایه و اساس تولید محصولات کشاورزی میشود.
• در مناطقی که خشکسالی های مکرر رخ می دهد خطر بیابان زایی وجود دارد. روند بیابان زایی به طور کلی یک چرخه معیوب است: زمانی که آغاز می شودسرعت می گیرد، به این دلیل که پوشش گیاهی که از فرسایش خاک محافظت میکند با هر دوره جدیدی از خشکسالی کاهش می یابد.
• در ادامه یک دوره خشک ، مصرف آب به مصارف خانگی و صنعت محدود می شود. در ابتدا این امرموجب دردسر است تا آسیب، ولی در صورت ادامه آن می تواند تاثیر نامطلوب قابل توجهی در تولید (به خصوص در فرآیندهای تولیدی که نیاز به آب دارند) داشته باشد، حتی منجر به تعطیل کردن عملیات شود.
• از دست دادن مستقیم درآمد به علت خشکسالی، در مورد ایستگاه های برق آبی و، در موارد شدید، نیروگاه های هسته ای، اگر آب برج خنک کننده کمیاب شود وجود دارد.

جدول زیر اثرات بارز انواع خشکسالی را نشان می دهد. دوره خشکسالی می تواند از فاز خاموش خشکی تا قحطی متفاوت باشد. ممکن است فاصله زیادی بین ظهور رویداد هواشناختی و اثرات آن بر وضعیت تغذیه برای جمعیت وجود داشته باشد. برخی قربانیان خشکسالی ممکن است ماهها بعد از رویداد واقعی بمیرند. گرسنگی هنگامی که ذخایر غذایی تحلیل روند به وجود می آید. علاوه بر این، نتایج مرگبار سوء تغذیه و گرسنگی با کمی تاخیر بروز میکنند. اگرچه سالهای زیادی بعد از بارش باران ممکن است به وضعیت عادی برگردد اثرات جدی می تواند هنوز رخ دهد. (به عنوان مثال نتیجه نابودی بذر و یا از دست دادن تجهیزات کشاورزی و سایر ملزومات در طی خشکسالی). در پروژه "کاهش بلایا و امنیت غذایی سان پائولو بولیوی" آنالیز دسترسی آب برای کشاورزی در ارتباط با خشکسالی به عنوان یک خطر از دیاگرام زیر استفاده شد. (شکل 40)

جدول شماره 39- موقعیت بارز سطوح مختلف خشکسالی

سطح خشکسالی	اثرات خشکسالی	اقدامات ممکن
خشکی متوسط	تجمیع یا ذخیره دارایی ها تداوم استراتژیهای معمولی تولید	برنامه های توسعه
خشکی شدید	فروش دارایی های کمتر مهم کاهش مصرف غذا تغییرات کوچک در استراتژیهای تولید تغییرات کم در استراتژیهای درامدی(قرض گرفتن پول از فامیل)	برنامه های کمکی(مراقبت) تثبیت قیمتها- انبارکردن ذخایر غذایی
خشکسالی متوسط	فروش دارایی های مهم(منابع تولید کننده را نفروشید) کاهش بیشتر در مصرف غذا تغییرات حاد در سیستم معمولی تولید	برنامه های کمکی (حمایتی) غذا برای کار پول نقد برای کار
خشکسالی شدید	فروش منابع تولیدی(سرزمین تجهیزات کشاورزی و...) گرسنگی رهاکردن سیستم های تولید عادی استراتژیهای درامدی کاملا جدید(مهاجرت دائمی)	برنامه های حمایتی اورزانس غذای کمکی توزیع بذر
قحطی	استراتژیهای تطابقی کاملا تحلیل رفته روی اوردن به برنامه های حمایتی بحران در کمپهای قحطی (وام-حمایت غذایی-سرویس پزشکی)	برنامه های حمایتی بحران تامین فضا و مکان حمایت غذایی سرویس پزشکی

VA3متغییرها برای تعیین توانمندیهای تطابق

شاخصها به منظور تعیین آسیب پذیری امنیت غذایی در موقعیتهای خشکسالی بستگی به سیاستای منطقه ای، محیط اقتصادی و اجتماعی دارد. درسطوح خیلی کم تاکید بر توانمندیهای تطابقی فردی و گروهی میباشد(خانواده).

چهارشکل از استراتژیهای تطابقی میتواند مشخص شود"

• استراتژیهای تطابق در صحنه محدود استراتژهای کوتاه تا متوسط از نظر زمانی است برای رسیدگی کردن به بحرانهای حاد در موقعیتهای سخت. این تاسیس کردنها واکنش به یک بحران است.
• استراتژیهای سازگاری تغییرات بنیادی طولانی مدت در رفتار از تغییرات پایه ای در اجتماع – اقتصاد و محیطهای بوم شناختی هستند.
• استراتژیهای به حداقل رسانی ریسک، برای کاهش ریسک بحران میباشند. آنها یک شکل از پیشگیری داخلی بحران را تشکیل می دهند.
• استراتژیهای تطابقی فصلی، برای غلبه بر کمبود دوره ای مواد غذایی فصلی میباشند.

شاخص ها برای تعیین آسیب پذیری

تصویر 41 متغییرهای ممکن و شاخصهای مرتبط با انها برای تعیین آسیب پذیری افراد وگروهها در سطوح خیلی کوچک را نشان می دهد. نمونه هایی از متغییرهای انتهایی ممکن درستون سمت راست نشان داده شده اند و دامنه ای از توانمندیهای تطابق خیلی بالا = آسیب پذیری کم(سمت چپ) تا توانمندی تطابق خیلی کم= آسیب پذیری بالا(سمت راست)

با این وجود هرگز یک عامل منفرد که آسیب پذیری و توانایی تطابق را تعیین کند وجود ندارد. بلکه عوامل متعددی وجود دارند. اینکه کدام شاخص یا کدام شکل از شاخص آسیب پذیری جامعه را تعیین میکند چیزی است که از یک جامعه به جامعه دیگر و بر اساس دوره های زمانی متغییر است.

جدول شماره 41 شاخص ها برای تعیین آسیب پذیری در مورد خشکسالی

متغیرها	آسیب پذیری کم	آسیب پذیری بالا
	جنبه های کلیدی برای توصیه
جنسیت	مرد سرپرست خانواده	زن سرپرست خانواده
	بستگی دارد به آزادی عملکرد در زمینه فرهنگی و اقتصادی
سن	متوسط تا پیر	جوان و خیلی پیر
	بستگی به موقعیت فرهنگی دارد. بین نقاط شهری و روستایی تفاوت است
آموزش	سطوح آموزشی بالا	آموزش ندیده یا آموزش کم
	بستگی دارد به اهمیت آموزش در جامعه
وضعیت سلامت	سالم	بیمار/ معلول
	بستگی دارد به سیستم سلامت و کمکهای عمومی به معلولین
اندازه منزل	منزل بزرگ	منزل کوچک
	بستگی دارد به میزان فعالیت اقتصادی
درامد	درآمدبالا	درامد کم یا بدون درآمد
	بستگی دارد به تاثیر خشکسالی بر در آمد
نوع تولید	اقتصاد مداوم	تولید برای بازار
نوع کشاورزی	دامپروری	زمین کشاورزی
تنوع اقتصادی	منابع چندگانه درآمدی	منبع درآمدی تک
شبکه اجتماعی	ادغام شده با شبکه های اجتماعی	عدم وجود شبکه های اجتماعی
	بستگی به موقعیت شبکه های اجتماعی دارد- در شهر و روستا متفاوت است

RA1ارزیابی ریسکها

اندازه گیریهای آب و هواشناختی و شاخص پوشش گیاهی می تواند به منظور ثبت و مانیتورینگ موقعیتهای خشکسالی در زمان واقعی استفاده شوند.این موضوع می تواند به تصمیم گیران در استراتژیهای اولیه کمک کند تا شیوه های موجود و الگوهای پیشگیرانه را اصلاح کنند. اندازه گیری میزان بارش ، رطوبت خاک، داده ها از ماهواره های هواشناختی برای انالیز در زمانهایی که بارشها کافی نیستند و موقعی که جوانه ها در مرحله حیاتی میباشند، مناسب هستند. آنالیز موقعیت گیاهان و مبتنی بر وضعیت انها یک رویکرد مناسب برای مانیتورینگ خشکسالی هاست.

RA2 چه چیزی باید تغییر یابد؟ چه چیزی می تواند تغییر یابد؟

به منظور مبارزه با نتایج خشکسالی هم استراتژیهای کوتاه مدت و هم طولانی مدت مورد نیاز هستند. استراتژیهای کوتاه مدت شامل هشداراولیه، مانیتورینگ و ارزیابی خشکسالی است.

اهداف استراتژیهای طولانی مدت شامل کاهش خشکسالی از طریق موارد ذیل است:

• برنامه ریزی آبیاری صحیح
• مهاجرت دامداران
• حفاظت از آب و خاک
• انتخاب بذر
• حفاظت از منابع
• برنامه در مورد استفاده از زمین ها
• ذخیره سازی و بازار سهام
• بهینه سازی الگوها و روشهای کشت

بهترین روش پیشگیری از خشکی و خشکسالی استفاده اقتصادی از آب حتی در مواقعی که بهترین وضعیت را داریم
می باشد. این بدین معنی است که همیشه ذخایر آب باید در بالاترین حد ممکن باشند، آب غیر سطحی نباید به صورت غیر ضروری کاهش یابد، تبخیر باید به حداقل برسد. این موضوع شامل کاشت محصولاتی است که مناسب آب و هوای محلی به صورت کلی هستند و فقط جنبه های اصلی آب وهوا مثل دوره های طولانی تر تابش خورشید و درجه حرارت را شامل نمی شود. این گیاهان همچنین می توانند از استرسهای گاه و بیگاه آب محفوظ مانده و حداقل به سرعت نمیرند. به طور معمول کسانی که یک محصول کاشت میکنند نسبت به کسانی که محصولات متعدد میکارند آسیب پذیرترند چراکه گونه های مختلف گیاهان در یک زمان شروع به آسیب دیدن نمی کنند. می توان از اتلاف محصولات تک گونه ای به وسیله جابجایی پی در پی قسمتهایی از مناطق کشت شده در دوره خشکسالی اجتناب کرد. ساخت تسهیلات ذخیره ای بزرگ برای آب کافی به منظور اطمینان از تدارک آب کافی برای شستشو و آشامیدن منجر به بهبودی و پیشگیری از خشکسالی در بسیاری از کشورها شده است.

4-7 آنالیز خطر و آسیب پذیری استفاده از فرسودگی به عنوان یک مثال

با این وجود مدیریت ضعیف و ناکافی آب و خاک هنوز یک علت اصلی اولیه از همپاشیدگی خاک است. استفاده از مشاهدات از راه دور به منظور شناسایی فرسایش زمین، تغییرات در کاربری خاک و تغییرات در نوسان آب زیرزمینی در ترکیب با کشاورزی مناسب محلی میتواند یک پایه اساسی برای استفاده مفیدتر از زمین و خاک را فراهم اورد. به عنوان مثال داده های ماهواره به منظور مشخص کردن خاکهای سرشار از آب و یا محتوای سرشار از نمک مناسب است و در نتیجه برای طراحی اثرات مطالعه اکولوژیکی در پیشگیری از خشکسالی مهم است که هم باید ارتباطات بی شمار بین منابع طبیعی و سیستم محیطی را در نظر بگیریم و هم وابستگی بین منابع طبیعی با خودشان را.

بعد از شناسایی فرسایش به عنوان یک خطر، فرآیند تجزیه و تحلیل مشابه سیلاب تداوم پیدا می کند. در ابتدا یک زنجیره تاثیر برای نشان دادن اثرات فیزیکی مستقیم فرسایش استقرار می یابد(شکل 43).

بررسی اجمالی تجزیه و تحلیل خطر با استفاده از فرسایش خاک به عنوان یک مثال

در مقابل جاری شدن سیلاب، فرسایش خاک یک بحران خزنده است که حتی به عنوان یک فاجعه کلاسیک در نظر گرفته نمی شود. فرسایش خاک در درجه اول در طول بارشهای سیل آسا رخ می دهد اما بعد از چند رویداد فرسایشی ایم امر تاثیرات پایدار بر حاصلخیزی خاک را خواهد داشت. رویدادهای فاجعه آمیز ناگهانی در شکل رانش زمین در نتیجه تضعیف فرسایشی مسیرهای رودخانه ها امکان پذیراست اما در اینجا مورد بررسی قرار نمی گیرد.

سوالات کلیدی

HA: سوالات در مورد تحلیل مخاطره

VA: سوالات در مورد تحلیل آسیب پذیری

HA1: کدام مکان ها و نواحی توسط فرسایش تهدید می‌شوند؟(تحلیل مکانی)

پیش نیاز برنامه ریزی و اجرای اقدامات کاهش فرسایش به وسیله آب و کاهش بار آب ناشی از گل و لای توسط فرسایش، شناسایی دقیق مهمترین نواحی در معرض خطر فرسایش و ریشه‌های اصلی برای سطوح زاید است. مدارک فرسایش می توانند ثبت شوند و برای یک ناحیه‌ی وسیع از طریق نقشه برآورد شوند و همچنین از طریق ابزارهای اندازه گیری مناسب به صورت کمی درآیند. نشان دادن مکانهای در معرض تهدید فرسایش به وسیله نقشه مبنای مراحل بیشتر در تحلیل است( شکل 14). نواحی احتمال در معرض خطر فرسایش با استفاد از نشانگرهایی مانند مناطق شیب دار بدون پوشش گیاهی و نشانه های قابل دیدن فرسایش یا به وسیله بررسی کشاورزان برآورد شوند و یا برای نواحی بزرگ با کمک محاسبه عوامل زمینه ساز فرشایش شناسایی شوند. بعد از شناسایی نواحی در معرض تهدید فرسایش ، عناصری که تحت تاثیر آن قرار می گیرند مورد توجه واقع شوند(مانند مردم و زیر ساختها).

VA1: آیا مردم و زیرساخت‌ها آسیب پذیر هستند؟ چه کسانی و چه چیزی تحت تاثیر قرار میگرد و مورد تهدید واقع می شود؟ نتیجه آن چه می‌شود؟ مردم محلی چگونه نجات پیدا می کنند؟

دراینجا باز هم تفاوت اساسی پروسیجر تحلیلی برای سیل وجود ندارد. فرسایش مانند سیل یک بلای خزنده است، اگرچه باید توجه شود این مشکل به صورت واضح توسط مردم به خوبی درک نمی شود. بنابراین تصحیح از طریق روشهایی مانند شرکت کردن افراد آسان نیست.

عناصری که به صورت بالقوه به وسیله فرسایش تحت تاثیر قرار می گیرند ( به زنجیره پیامد توجه شود) شامل کشاورزی، امکانات فراساختاری و کیفیت آب ناشی از رسوب مواد موجود درآن می باشد . بعد از شناسایی عناصر و نواحی در معرض تهدید برروی نقشه مشخص می شوند( شکل 16).

HA2: چه پیامدهای ناشی از فرسایش اغلب مورد انتظار است؟ فصل؟ دوره؟ فراوانی؟ با چه شدت و دوره زمانی رخ می دهد (مقیاس، نیرو) ؟ آسیب های قبلی؟ ( تحلیل دو بعدی و موقتی)

مقیاس فرسایش خاک به صورت اولیه از طریق شدت بارندگی تعیین می شود. به عنوان نتیجه پیامدهای بارندگی با شرایط ابتدایی گوناگون و وسیع جدا می شوند، فقط ممکن است جهت تعیین پیامدهای فرسایش خاک وابسته به شرایط محلی در نظر گرفته شود، هزینه و منابع پایش در نظر گرفته نشوند( بررسی، نقشه کشی). آگاهی کامل و تحلیل عوامل مخاطره آمیز که فرسایش را تحت تاثیر قرار می دهند(بارندگی، رانش زمین، ظرفیت نفوذ پذیری شیب خاک، شکل نواحی در محاصره آب). نیروهای مختلف و احتمال وقوع در طول روند و گرایش لازم است برآورد شود. شکل 15 چگونگی ارائه آن روی نقشه و توصیف پروسیجرها را با جزئیات بیشتر نشان می دهد.

عوامل تصمیم گیر در فرسایش خاک زیاد و اغلب بر اساس تن در هکتار و درسال نشان داده می شوند. ثبت گذشته و عکس های هوایی اجازه برآورد نا هموار مقاس فرسایش را به ما می‌دهد. اما برای کمی سازی کافی نیست. بهترین گزینه برای برآورد استفاده از فرمول (USLE/MUSLE) ویا استفاده از مدل ها، مدل سازی و شبیه سازی برای محاسبه است(ضمیمه6).

عوامل موثر در برآورد فرسایش

در بخش زیر عواملی که فرسایش را تحت تاثیر قرار می دهند ارائه می شوند. به صورت واضح شکل 45 این عوامل به دوسته اقلیم شناسی که جهت تحت تاثیر قراردادن فرسایش قابل کنترل نیستند و عوامل ثابت که غیر ممکن است فرسایش را تحت تاثیر قرار دهند و عواملی که به راحتی آن را تحت تاثیر قرار می دهند. منطقی است فرسایش فقط از طریق عوامل محیطی تحت تاثیر انسان تعیین می شود.نمودار به دنبال ملاحظه جزئیات اهمیت عوامل فردی جهت گسترش صحنه این نقش بازی را می کند.

خطر بالقوه فرسایش در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به علت شرایط اقلیمی خیلی شدید است( تغییر بین رطوبت و فصول خشکی، باران سیل آسا، سیل). اگر خاک در درازمدت به وسیله پوشش گیاهی محافظت شود خطر کمتری دارد ولی با افزایش کشت، خاک لخت می شود و میزان فرسایش خیلی بالاتر از میانگین آن مناطق با اقلیم معتدل می رسد.

عوامل اقلیمی بارندگی( شدت حجم، فراوانی)

شکل45 ) مجموعه عوامل تاثیر گذار در فرسایش خاک

مخاطرات بالقوه عوامل محلی(ثابت) زاویه شیب، عرض، شکل، اندازه منطقه محاصره شده،اندازه ذرات خاک، استفاده طولانی مدت از جنگل، مرتع، زمین زراعی

عوامل کشت( متغیر) مخاطرات اخیر توالی محصول، پوشش زمین، کشاورزی، سطح هموار، ظرفیت نفوذ پذیری، توانایی نفوذ پذیری، پایداری خاک و مقاومت در برابر بارش، دوره ‌های خشکی و رطوبت، رطوبت کنونی خاک

عوامل مخاطره

عوامل اقلیمی:

بارندگی، شدت اولیه بارندگی، توزیع فصلی بارندگی، برای جزئیات بیشتر در مورد بارندگی به مثال مربوط به سیل مراجعه شود.

صخره و خاک: آسیب پذیری خاک در برابر نیروهای فرسایش به عنوان قابلیت فرسایش بودن تعریف می شود. عوامل زیر در قابل فرسایش بودن خاک نقش دارند: نوع خاک، ساختار خاک، ظرفیت جذب آب توسط خاک حجم منافذ، پایداری ذخیره آب، طبقه بندی و زاویه شیب، ناهموار بودن.

سطح مقاومت خاک در برابر فرسایش به ترکیبات اولیه خاک ، سفت و کلوییدی بودن آن بستگی دارد. شناسایی عوامل ویژه برای تصمیم گیری مشکل است. نوع ساختار و بافت خاک مهم هستند. به عبارت دیگر بافت خاک با توزیع اندازه ذرات متعادل کمتر آسیب پذیر است، این نوع خاک معمولاً در برابر آب نفوذ پذیر و تحت فرسایش تخریب نمی شود.

به طور کلی آسیب پذیری خاک در برابر فرسایش تحت تاثیر عوامل زیر است:

• گل ولای بالا و کم بودن ماسه
• کم بودن خاک رس
• کم بودن خاک گیاهی
• درشتی قطعات سنگ
• کم بودن نفوذ پذیری خاک

امداد و نجات

فرسایش خاک به وسیله آب معمولاً در زمین‌های شیب دار اتفاق می افتدو رابطه ریاضی بین شیب و فرسایش خاک به وسیله آب تاحدودی به صورت خطی بیان می شود. طول شیب در تصمیم گیری نقش دارد و تغییرات حجم آب اضافی با طول شیب ارتباط دارد. بین طول شیب و فرسایش هم رابطه خطی وجود دارد.

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی خاک را دربرابر باد و باران محافظت می کند و مقدار آب اضافی سطح آن را کم میکند و همچنین از طریق ریشه خاک را به صورت مکانیکی نگه می دارد. اضافه کردن توده های گیاهی امکان ایجاد خاک گیاهی را فراهم می کند. بنا براین پوشش گیاهی یک عامل مهم در تحت تاثیر قرار دادن فرسایش است.

برآورد

مقیاس فرسایش خاک در طول سال خیلی وسیع است. مدلهایی در زمینه ارتباط بین فرسایش خاک به منظور بهبود فهم و توانایی پیش بینی تهیه شده اند. در عمل استفاده از روشهایی مانند USLE[5] و GSEE[6] آسان است و بیشتر برای برآورد استفاده می‌شوند. جهت بهره بردن از مزیت فرآیند مدل سازی بر مبنای فیزیکی برای مدیریت زمین در در نواحی مشکل دار انتخاب نواحی دارای اولویت برای جمع آوری داده‌های ضروری و بهبود نسبت هزینه/فایده در مرور کردن نتایج شبیه سازی از طریق رسم نقشه و بررسی ها لازم است. روش‌های مختلف و مرور مهم آن ها در ضمیمه آمده است.

مطالعه روند آینده در فرسایش خاک معادل پیش بینی است. از تجربیات کشاورزان جهت فراهم کردن اطلاعات در مورد تغییرات در سال های اخیر می توان استفاده کرد.

مواجه شدن با فرسایش

میانگین سالانه یک راه ممکن مواجه شدن با فرسایش خاک است. زمانی فرسایش خاک اتفاق می افتد که باران‌های سیل آسا رخ دهند. به طور عمده میانگین در دراز مدت بزرگترین تاثیر را روی کاهش کیفیت خاک یا گل ولای آب دارد(شکل18).

بدین منظور ترکیب مقیاس و احتمال وقوع فرسایش اطلاعات کمی را برای تعیین خطر در اختیار ما می گذارد.

VA2: فرسایش خاک چه تاثیر برروی عناصر آسیب پذیر دارد؟

فرسایش بر روی محل و خارج از محل تاثیر دارد. تاثیرات آن در محل تاثیر برروی منطقه ای است که فرسایش اتفاق افتاده است مانند زمین قابل کشت و اثر روی بارآوری خاک و یا مسیر رودخانه با تخریب جاده ها . تاثیرات خارج از محل شامل انتقال مواد از طریق فرسایش و ته نشین شدن دوباره آن ها ( رسوب در رودخانه) یا آلودگی آب آشا میدنی با حشره کش ها ( به داخل رودخانه و خاک).

در دراز مدت مقیاس فرسایش باید در میزان اطلاعات جدید خاک باقی بماند( اطلاعات جدید خاک از طریق به کار بردن مواد خاکی یا بارور کننده‌ها حمایت می شود). باز هم گروه‌های جمعیتی مختلف درک مختلف در مورد تاثیر فرسایش خاک دارند، برای مثال فرصت هایی که آن ها جهت جبران خسارت و بارآوری خاک از دست می دهند به جبران آن از طریق دیگر وسایل تولیدی در مورد کشاورزی و منابع جایگزین درآمد بستگی دارد.

عوامل آسیب پذیری و نشانگرهایی برای تعیین آسیب پذیری

بخش زیر عوامل آسیب پذیری را در مورد فرسایش خاک مد مظر قرار می دهد. قبلاً در مورد سیل توزیح داده شد. آسیب پذیری دارای ابعاد اقتصادی، فیزیکی، اجتماعی و محیطی است. در این بخش تمرکز روی هیچکدام از عناصر در معرض خطر فرسایش یا عواملی که آسیب پذیری را از طریق اثر گذاری توانایی مردم جهت سازگاری با مخاطره مانند آموزش یا دست رسی به اطلاعات تحت تاثیر قرار می دهند نیست.

• ابعاداقتصادی آسیب پذیری

توجه به دور نگه داشتن موقعیت های اقتصادی از تحت تاثیر قرار گرفتن فرسایش خاک مد نظر است. فرسایش خاک روی تولیدات کشاورزی و درموارد استثنا روی تخریب زیر ساخت اثر دارد. اهمیت عناصر در معرض خطر برای موقعیت های اقتصادی و اثرات آن چگونه است؟

جاده به عنوان نمونه ای از زیرساخت اصلی

اهمیت در معرض قرار گرفتن خطر جاده برای حمل ونقل چیست؟ آیا امکان تعویض جاده وجود دارد؟ آیا می توان از راه آهن یا دریا به جای آن استفاده کرد؟

محصولات کشاورزی

محصولات کشاورزی روی درآمد کلی چه اهمیتی دارند؟آیا منابع دیگر برای درآمد وجود دارند؟

2)عوامل آسیب پذیری فیزیکی

آسیب پذیری عناصر(ساختمان، جاده،زیرساخت) در برابر فرسایش خاک چیست؟ آسیب پذیری از طریق محل مانند نزدیکی به مخاطره و مقاوم بودن تحت تاثیر قرار می گیرد. نشانگر های ممکن: ساختار نامناسب جاده( نداشتن مسیر تخلیه آب، سطح بندی نامناسب) یا سطح بندی تراس ها.

3)ابعاد اجتماعی

چگونه جامعه و ساز مانهای اجتماعی آسب پذیری را تحت تاثیر قرار می دهند؟ پایداری جامعه، وضعیت بهداشت عمومی و وضعیت آموزش مد نظر است.

این قسمت از تحلیل آسیب پذیری برای فهمیدن مشکل است. نشانگرهای ممکن برای برآورد ابعاد اجتماعی مثال های زیر می باشند:

• روابط قوی، رعایت حقوق دیگران
• مشارکت شهروندان در برنامه ریزی کاربری زمین
• میزان تحصیلات و آموزش، باسوادی
• دسترسی به اطلاعات
• میرایی کودکان، دسترسی به خدمات اولیه بهداشتی
• ساختار مالکیت

مثال: میزان بالای میرایی کودکان و دسترسی ضعیف به امکانات ساختاری پایه نشان دهنده خدمات بهداشتی نامناسب است. مردم با وضعیت فقر بهداشتی انرژی کمی جهت رویارویی و حفاظت در برابر خاک دارند و نسبت به مردم نواحی دیگر با شرایط بهتر دوام کمتری می آورد.

ساختار مالکیت: اگر کشاورزان در مزارع اجاره ای کار می کنند یا حتی در مزارعی که مالکیت آن‌ها مشخص نیست جهت حفاظت در برابر فرسایش خاک سرمایه گذاری کنند کمتر علاقمند هستند تا زمانی که مزرعه متعلق به آن‌ها است.

4)ابعاد محیطی

در این جا پوشش گیاهی، زمین، آب و استفاده از آن مورد توجه است. در نواحی دارای زمین کشاورزی، طبیعت کشاورزی( تک محصولی) و کارهای کشت( تراس بندی) و اثرات آن روی آسیب پذیری در برابر فرسایش خاک مورد توجه است. تراس بندی خطر فرسایش را کاهش می دهد. نکات ممکن دیگر برای مد نظر قرار دادن درجه پوشش زمین، وجود اقدامات پیش گیرانه، زیر ساخت های حمایتی( کاشت درخت) و اقدامات برنامه ریزی فاصله‌ای مانند تقسیم بندی تعداد زیادی از نواحی کوچک به صورت مجزا از طریق حصار بندی محافظتی که منجر به کاهش فرسایش خاک می شود.

توانایی خود حمایتی

مطالعه توانایی خود حمایتی شامل تحلیل حمایت همیشگی یا کاربری مناسب زمین جهت پیشگیری یا کاهش فرسایش خاک است. راه‌های پیشگیری از فرسایش خاک در کشاورزی شامل تراس بندی ساختمان، دیوارهای حمایتی یا حصارهای گیاهی می باشد. سیستم هشدار زودرس ( مانند سیل) اهمیت کمی دارد. برنامه ریزی دراز مدت تنها راه اثربخش در جلوگیری از فرسایش خاک است.

در کشاورزی همانند عناصر در معرض خطر، تحلیل آسیب پذیری سوالات زیر ایجاد می شود:

• نوع کشت: آیا انواع کشت( دوره ای، کشت مختلط، تک محصولی، عملیات غنی سازی خاک، فن آوری) آسیب پذیری کشاورزی را در برابر فرسایش ارتقا می دهد؟
• آیا کشاورزان فرصت ساختن خاک بارور را از طریق بارور کننده ها دارند؟
• تنوع منابع درآمد: آیا تولید کننده یا جمعیت محلی تحت تاثیر فقط به کشاورزی وابسته هستند یا منابع دیگری برای درآمد دارند؟

در مورد سیل توجه به تاثیر باران‌های سیل آسا در ارتباط با زمان وقوع کمک کننده است( شکل28). اگر بارندگی همیشه با ماه‌هایی که بیشترین و ضخیم ترین پوشش گیاهی را دارد همزمان باشد خطر فرسایش خاک کاهش می‌یابد. در مناطق دارای فصول خشک شروع بارندگی با پوشش گیاهی نازک منجر به فرسایش سریع خاک می شود.

VA3: ارزیابی آسیب پذیری

روشهایی برای ارزیابی آسیب پذیری فیزیکی( کمی کردن آسیب‌های مورد انتظار به ساختمانها و زیر ساختها) وجود دارد. تعدادی مطالعات جداگانه، روشهای مورد نیاز را توسعه داده اند و به صورت مقدماتی در نواحی اجتماعی مطالعه شده اند.

عناصری که به طور ویژه تحت تاثیر فرسایش خاک قرار می گیرند نواحی دارای فرآورده کشاورزی و فراساختار است.

در مورد نواحی دارای فرآورده های کشاورزی تحلیل چگونگی کاهش سریع باروری خاک با عمق مهم است. با کمک روشهای توضیح داده شده در بالا می توانیم برآورد مقیاس فرسایش خاک را انجام دهیم. باید کاهش باروری خاک با عمق جهت برآورد تاثیر فرسایش روی باروری خاک انجام دهیم. در مناطق دارای آب و هوای گرم در موقع بارندگی سنگین گاهی اوقات باروری خاک به صورت واقعی با عمق افزایش یابد. فرسایش جزئی گاهی اوقات می تواند یک واقعه مطلوب باشد.

در عوض فرسایش خاک می تواند تاثیرات منفی داشته باشد اگر خاک به مقدار زیادی با حشره کش ها آلوده شده باشد باعث آلودگی آب می شود. شکل اجتماعی آسیب پذیری با جزئیات در اینجا مورد توجه قرار نمی گیرد. اغلب مطالعات از "رویکرد معیشتی قابل تحمل"(SLA)[7] استفاده می کنند. SLA یک   ابزاز آزمایش شده در سطح خانگی است و کاربرد آن برای مناطق بزرگتر محدود است. این ابزار با جزئیات در ضمیمه 2 آمده است.

RA1: ارزیابی و ارائه خطر

انواع مختلف ارزیابی خطر و نمایش آن در بحث سیل ارائه شده است. در مورد فرسایش خاک خطر می تواند از طریق ازدست رفتن مورد انتظار محصول به بهترین شیوه ارزیابی شود.

نقشه خطر نتایج تحلیل مخاطره و آسیب پذیری را با توجه به مهمترین ابزار در تحلیل خطر نشان می دهد. رسم درختان دارای مشکل و رابطه بین عوامل مختلف و خصوصیت فرآیند روی نقشه امکان پذیر است.

RA2: چه چیزی باید تغییر کند؟ چه چیزی می تواند تغییر کند؟ قانونگذاری، هنجارها، موسسات؟راهبردها، برنامه ها؟

بعد از تحلیل وضعیت از طریق اقدامات بالا، قدم نهایی ارزیابی و شناسایی مداخلات ممکن و مناسب است.

جهت پیشگیری از فرسایش خاک در زمین های شیب دار در صورتی اقدامات مفید خواهد بود که همه گروه‌های درگیر در زمین های شیب دار جهت کمک به آن آماده شوند. جهت شروع از طریق مطالعه رضایت قبل از شروع کار روی برنامه ریزی اقدامات حمایتی فرسایش خاک مهم است.لایه های پایین جامعه در زمین دارای شیب متکی به کشاورزان در بالا جهت جمع آوری یا توزیع جریان آب یا به عبارت دیگر آب روی قسمت پایین تر شیب با نیروی اضافی تاثیر خواهد داشت.

جهت توسعه یک راهبرد مفید، رتبه بندی جفتی می تواند به عنوان مثال جهت نشان دادن اهمیت عوامل مختلف و رویکرد توسعهای جهت پیداکردن مشکلات می تواند مفید باشد.

شکل46)روش جفتی رتبه بندی(پیشنهاد رتبه بندی)

رتبه بندی جفتی یک روشی برای رتبه بندی تعداد آیتمها است. بطور مثال می تواند مربوط به مشکلات یا گزینه ها باشد. اگر در مورد تحلیل خطر برای فرسایش خاک 5 راه ممکن وجود ادشته باشد ، ماتریکس بهترین گزینه جهت تصمیم گیری می باشد.

ماتریکس زیر جهت نشان دادن نتایج مقایسه احتمالات مختلف استفاده می شود. جعبه آبی مقایسه بین گزینه 1 و 2 را نشان می دهد در این مثال گزینه 2 بهتر مورد توجه قرار می گیرد و بنابراین در جعبه وارد می شود.

مثال:

گزینه1: کشاورزی در زمین های دارای جنگل

گزینه2: کشت با حفاری(برنج با لوبیا در زیر زمین)

گزینه3: کشت مرسوم

گزینه4: نفوذ پذیری جوی آب

گزینه5: کشت ردیفی( ردیف های دوگانه با علف، درخت انبه، برنج)

	1
				2			2		2 3 4 5
				3			3
		4						4
								5

تمام ماتریکس بدین شیوه پر می شود. در اینجا تصمیم گیری براساس تحت تاثیر قرار گرفتن آن ها است. فرصت باید از طریق بحث در مورد گزینه ها در بهترین دید انجام شود، بدین صورت امکان به روز رسانی مزایا و معایب روشهای جداگانه را فراهم می آورد.

ماتریکس تکمیل شده: خانه کامل شده به رنگ آبی فقط مقایسه گزینه های ایجاد شده 4 و 5 را نشان می دهد. پیش فرض بر این است که بهتر مورد توجه قرار می گیرد و خانه 5 براین اساس وارد جعبه می شود. زمانی که ماتریکس پر شد ما تعداد زمان‌های هر گزینه را حساب می کنیم و رتبه بندی انجام می دهیم.

رتبه1: "5" چهاربرابر زمان - کشت ردیفی( ردیف های دوگانه با علف، درخت انبه، برنج)

رتبه2: "2" سه برابر زمان- کشت با حفاری(برنج با لوبیا در زیر زمین)

رتبه3: "1" دو برابر زمان- کشاورزی در زمین های دارای جنگل

رتبه4: "3" یک برابر- کشت مرسوم

رتبه5: "4" هیچ تاثیری ندارد- نفوذ پذیری جوی

	1
				2			2		2 3 4 5
				3		2	1
		4			3	2		1
			5		5	5		5

تصمیم گیری نباید فقط منجر به رتبه دهی شود بلکه دلیل های روشن تر برای رتبه دهی آورده شود. این روش اثرات مکمل ممکن را بین اقدامات مختلف به حساب (منفی یا مثبت) نمی آورد. فرض بر این است هر اقدامی مستقل از دیگری اس

 

[1] Risk Analysis

[2] Hazard

[3] Vulnarability

[4] Hazard Analysis

[5] Universal Soil Loss Equation

[6] General soil Erosion Equation

[7]Sustainable Livelihood Approach