مدیریت شرایط اضطرار و فوریت ها بخش جدایی ناپذیر سیستم های بهداشتی است.
برنامه ریزی فوریت ها از مسئولیت های اصلی و کلیدی سیستم های مراقبت بهداشتی است، لذا ضروری است سیستم های مراقبت بهداشتی بمنظور ایجاد و ارتقای آمادگی در زمان بحران ها و شرایط اضطراری برنامه ای برای افزایش ظرفیت ها و ارائه خدمات بهداشتی در شرایط اضطراری و فوریت ها داشته باشد.
از سویی مدیریت صحیح شرایط اضطرار و فوریت های بهداشتی نیازمند سیستم های مراقبت بهداشتی است.
سیستم های بهداشتی برای پاسخ به بلایا و فوریت ها نظام های مراقبت ایجاد می کنند.
در واقع یکی از ضروری ترین اجزاء برای مدیریت بیماری های واگیر در شرایط اضطرار و فوریت ها و در زمان افزایش بروز بیماری های واگیر داشتن سیستم نظام مراقبت و معرفی اقدامات کنترل سریع است.
استقرار یک سیستم نظام مراقبت در شرایط اضطراری یا در زمان حوادث و بلایا فرآیندی پیچیده و دشوار است و منابع متعددی از جمله نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات اداری خاصی را می طلبد.
از سویی مروری بر مطالعات، اهمیت رویکرد فعال مدیریت خطر بلایا در سیستم های مراقبت بهداشتی را نشان می دهد.
"مدیریت و کاهش خطر بلایا در نظام سلامت" فرآیندی است منظم و به منظور بهره مندی حداکثری از ظرفیت های سازمانی، اجرایی و مهارتی با هدف به حداقل رساندن پیامدهای سوء سلامتی مخاطرات طبیعی و انسان ساخت در سطح جامعه و تسهیلات و منابع سلامت از طریق پیشگیری از مخاطرات و کاهش آسیب، ارتقاء پاسخ بموقع و بازیابی با رویکرد توسعه پایدار.
لذا در راستای پیشگیری و مدیریت شرایط اضطراری مانند اپیدمی و یا پاندمی بیماری های عفونی و یا واگیر دار بکارگیری اصول مدیریت خطر بلایا و فوریت ها در نظام سلامت بسیار کمک کننده است.
از جمله این اصول می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- ارزیابی ایمنی و خطر
2- تدوین برنامه پاسخ به حادثه
3- افزایش ظرفیت (نیروها، منایع، تجهیزات و ....)
4- هماهنگی های راهبردی با ذینفعان
5- آموزش و تمرین
6- فعال سازی چارت فرماندهی حادثه
7- مدیریت مردم محور بلایا
8- مدیریت ارتباطات و مدیریت اطلاع رسانی عمومی
9- مدیریت پشتیبانی و تداوم ارائه خدمات
10- پایش و ارزشیابی عملکرد
و.......

دکتر آرزو یاری- دکترای تخصصی سلامت در حوادث و بلایا